17 ciekawostek dotyczących kolagenu. Wszystko co warto wiedzieć o kolagenie!

Przeszukując zasoby Internetu pod hasłem “kolagen” znaleźć możemy wiele ciekawostek na jego temat. Popularność suplementu sprawiła, że wyszukać możemy całą masę artykułów, w których nie zawsze zawarte są fakty. Pojawiają się również pewne sprzeczności, mity i opinie bazujące na subiektywnych odczuciach.

Aby nieco przybliżyć temat, postanowiliśmy zrobić mały research i wybrać 17 ciekawostek, które dotyczą kolagenu i  być może wzbudzą Twoje zainteresowanie, jako osoby aktywnej fizycznie. 

1. Skąd pochodzi nazwa „kolagen”?

Ludzie spekulują, skąd tak naprawdę wzięła się nazwa „kolagen. Jak się okazuje, pochodzi ona od słowa greckiego i oznacza “klej”. W fizjologii kolagen uważany jest za substancję łączącą tkanki. Co ciekawe, ponad 8000 lat wstecz w Izraelu wytwarzano klej na bazie kolagenu, który miał służyć jako uszczelnienie w koszach zbudowanych z lnu. Egipcjanie z kolei stosowali klej na bazie kolagenu, jako spoiwo w obrazach. Rdzenni Amerykanie znali kolagen już około 1500 lat temu, gdzie służył im, jako dodatek do robienia łuków.

Z czego pozyskiwano kolagen? Jak wskazują źródła, kolagen pozyskiwano z kopyt koni.

2. Kolagen a wiek

Powołując się na dane pozyskane przez dr Susan Obaga, członka zarządu American Board of Cosmetic Surgery, zdolność organizmu do produkcji kolagenu spada po 20. roku życia o około 1% rocznie. Dlatego też, jeżeli zależy nam na utrzymaniu jak najdłużej młodej skóry, powinniśmy zadbać o jej odżywienie i pielęgnację już w młodości. Nasze ciało powinniśmy traktować w kategoriach długotrwałej inwestycji. Jednym z jej elementów jest włączenie kolagenu do diety. 

3. Cukier wpływa negatywnie na kolagen

Nie tylko wiek działa negatywnie na struktury kolagenowe. Kolagen może zostać dodatkowo uszkodzony przez wysokie spożycie cukru rafinowanego, węglowodany kiepskiej jakości, promieniowanie UV, palenie tytoniu. Wiązania kolagenowe pod wpływem ww. czynników robią się słabe i wiotczeją. Prowadzenie zdrowej, zbilansowanej diety, zasobnej w kolagen, jest dobrym pomysłem, by przeciwdziałać tego typu następstwom. 

4. Kolagen jest silniejszy, niż stal

Włókna kolagenowe typu I są silniejsze, niż stal, i to w skali 1:1. Tego typu porównania dokonano w teście rozciągliwości, jak i w teście, gdzie substancja poddana jest testowi na wytrzymałość w pokonywaniu innych tworzyw czy stopów. Test ten porównać można do rozciągania liny, gdzie powoli pękają jej poszczególne włókna zanim zerwie się całkowicie. 

5. Kolagen - różnice typu w zależności od funkcji

Różne typy kolagenu charakteryzuje różny cel i funkcja w naszym ciele. Kolagen typu II nie jest tak silny, jak kolagen typu I, jednak gdybyśmy zastosowali kolagen typu I w stawach, jako element ich amortyzacji, byłoby z nimi kiepsko. Dlatego też różne miejsca w naszych stawach posiadają różne zapotrzebowanie na kolagen. 

6. Hydrolizat kolagenu jest jego najlepszym źródłem

Opinie, jakoby żelatyna była dobrym źródłem kolagenu, są nieco na wyrost. Żelatyna jest białkiem, które jest bardzo słabo wchłanialne, dlatego też dostarczenie odpowiedniej ilości żelatyny z wywarów czy produktów bazujących na żelatynie nie powinno być jedynym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o uzupełnienie kolagenu w diecie. Warto w tym przypadku rozważyć dodatkową suplementację.

7. Kolagen znajduje się w kościach

Nie każdy wie, że kolagen tworzy tzw. matrycę biologiczną kości, która jest niezbędna do procesu krystalizowania się minerałów budujących kości. Niedobory kolagenu w diecie mogą być więc jedną z przyczyn, które warunkują powstawanie osteopenii, czyli początków choroby nazywanej osteoporozą. Dostarczenie odpowiedniej ilości kolagenu będzie warunkowało elastyczność i wytrzymałość kostną. 

8. Każdy łańcuch kolagenowy ma ponad 1400 aminokwasów

Kolagen jest białkiem, które nie posiada skomplikowanej budowy, jeżeli chodzi o rodzaje aminokwasów. Tworzą go jedynie 3 aminokwasy, takie jak glicyna, prolina i hydroksyprolina, jednak każdy łańcuch kolagenowy zawiera ponad 1400 aminokwasów w swojej konfiguracji. Budowa ta sprawia, że jego strawienie i przyswojenie może być ciężkie, dlatego tak zalecane jest korzystanie z suplementów bazujących na hydrolizacie kolagenu. 

9. Dlaczego hydrolizat kolagenu jest najlepszy?

Proces hydrolizy powoduje, że łańcuch kolagenowy jest pocięty na mniejsze struktury, przez co organizm lepiej go wykorzystuje. Proces ten zachodzi z udziałem wody i enzymów, przez co wchłanianie kolagenu przez nasz organizm jest dużo efektywniejsze. 

10. Aby syntetyzować kolagen, potrzebna jest witamina C

Kolejny punkt dotyczy zagadnienia syntezy kolagenu z udziałem witaminy C. Nieodpowiednia ilość witaminy C w diecie może przyczyniać się do zmniejszenia produkcji kolagenu, jak i pogorszenia jakości wiązań kolagenowych w ciele. W związku z tym  bardzo dobre produkty kolagenowe posiadają w swoim składzie dodatek witaminy C, co sprawia, że suplement wykazuje się dużo lepszą efektywnością.  

11. Jakiego kolagenu potrzebujesz?

Istnieje co najmniej 16 rodzajów kolagenu, a niektóre źródła podają, że wyróżnić można nawet 28 jego odmian. Typ I, II i III stanowią około 90% całości kolagenu, jaki znajduje się w naszym ciele, i planując suplementację powinniśmy raczej skupić się na tych typach. W suplementacji sportowej najczęściej spotykaną formą kolagenu jest kolagen typu II. 

12. Mit dotyczący typów kolagenu

Wszędzie wyczytać możemy powielający się mit, który to wskazuje, że typ kolagenu przeznaczony jest do wybranej struktury naszego ciała. Na przykład, że kolagen typu I jest przeznaczony dla skóry, a  kolagen typu II będzie wspomagał jedynie pracę stawów. Jednak nie jest to do końca prawdą. Kolagen zbudowany jest z aminokwasów, o czym wspominaliśmy wcześniej w artykule. Jako produkt białkowy, rozkładany jest do aminokwasów, aby ciało mogło je wykorzystać. 

Wyobraź sobie, że zbudowałeś dom. Dom składa się z kilku ścian. Po pewnym czasie niektóre z cegieł (w tych ścianach) okazały się słabsze i wymagają wymiany, uzupełnienia tynku. Zamawiasz więc dostawę cegieł i otrzymujesz ich całą paletę. Wykorzystujesz jednak tylko kilka cegieł, aby wymienić uszkodzone fragmenty w ścianie. Tak samo będzie w przypadku kolagenu. Gdy spożywamy kolagen, jest on rozkładany na poszczególne aminokwasy, które zostają wykorzystane na bieżące potrzeby w ciele, niezależnie od tego, czy braki kolagenu dotyczą skóry czy też stawów. Organizm nie do końca będzie rozróżniał, czy zjadłeś kolagen typu I czy typu II. 

Dr Li, MD, dyrektor i szef oddziału w UCLA Center for Human Nutrition wyjaśnia, że aminokwasy z kolagenu są wykorzystywane w naszym ciele tam, gdzie akurat są potrzebne. A więc np. typ I kolagenu, który znany jest z występowania w elementach skóry naszego ciała, może być również wykorzystywany do naprawy elementów chrzęstnych stawów. 

13. Kolagen nie występuje we wszystkich miejscach w ciele

Jak wspominaliśmy wcześniej, kolagen znajduje się praktycznie we wszystkich częściach naszego ciała, jednak są pewne wyjątki. Kolagenu nie znajdziemy w takich strukturach, jak zęby i rogówka oka.

14. Czy istnieje wegański kolagen?

Naturalnie kolagen występuje wyłącznie w produktach zwierzęcych. Istnieją jednak na rynku kosmetyki, które posiadają w swoim składzie kolagen pochodzenia roślinnego. Jest to jednak bardziej mieszanka aminokwasów budująca kolagen, niż typowy kolagen białkowy. 

Zamiast pozyskiwać kolagen od zwierząt, można  wytwarzać go przy użyciu genetycznie zmodyfikowanych drożdży i bakterii. Możliwość wytwarzania  kolagenu pozyskiwanego z drobnoustrojów zamiast zwierząt ma wiele obiecujących zastosowań dla zdrowia. Chociaż największą zaletą jest to, że żadne zwierzęta nie są skrzywdzone, istnieją inne zalety wegańskiego kolagenu, szczególnie dla osób, które mogą mieć alergie.

Kolagen wyhodowany za pośrednictwem drobnoustrojów wyeliminowałby ten potencjalny problem, ponieważ jest wytwarzany w kontrolowanym środowisku, w którym można usunąć typowe alergeny lub inne szkodliwe substancje.  Czas pokażę....

15. Co z wegetariańskim kolagenem?

Wszystko zależy od tego, jaki jest nasz pogląd na produkty zwierzęce. Skoro jesteś osobą, która np. spożywa jaja, ryby i produkty mleczne, to dostarczane wraz z nimi białka będą wspomagały syntezę kolagenu w organizmie. Nacisk kładziemy również na dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy C  oraz białka zasobnego w aminokwasy tworzące kolagen. 

16. Kolagen jest dobry dla układu pokarmowego

Kolagen jest skutecznym elementem wspomagającym funkcjonowanie jelit. Wykazuje on funkcję ochronną dla wyściółki przewodu pokarmowego, jak i dba o odpowiednie odżywienie kosmków jelitowych. Jest dość często zalecany w problemach z  tzw. szczelnością jelit. 

17. Smak kolagenu

Wysokiej jakości kolagen będzie charakteryzował się brakiem smaku i zapachu. Będziecie czuć delikatny proszek na języku, który pod wpływem wody będzie robił się kleisty. Aromatyzowane wersje kolagenu w niczym nie umniejszają produktowi i jego jakości czy też efektywności. Jak najbardziej możecie korzystać z opcji smakowej, jednak zwrócić należy uwagę na to, aby nie zawierał on w składzie dodatkowego cukru rafinowanego, który może mieć negatywny wpływ na jego działanie. Kolagen kiepskiej jakości będzie miał wyraźnie lekko słony posmak. Jego działanie będzie dużo gorsze ze względu na niską wchłanialność.