W ostatnich kilku dekadach z rynku wycofano liczne leki, które sprzyjały nie tylko odchudzaniu, ale również mogły znacząco skrócić życie. Do najlepiej znanych należy 2,4-dinitrofenol, który mimo zakazów, wycofania (w 1938 r.!) i setek ostrzeżeń jest chętnie wykorzystywany i co roku zabija przynajmniej kilka osób. Niestety, brakuje oficjalnych danych, nagłaśniane są tylko niektóre przypadki śmierci, inne przechodzą bez echa i medialnego odzewu.
Niebezpieczny Rimonabant
Niezwykle krótki żywot na rynku wiódł selektywny antagonista receptora kanabinoidowego CB1 Rimonabant. Był dostępny w Europie od połowy 2006 r. do października 2008 r., czyli niecałe 2,5 roku. Okazało się, że Rimonabant powodował 40% więcej zdarzeń niepożądanych w porównaniu do placebo. Pacjenci, którym podawano lek, byli 2,5 razy bardziej narażeni na przerwanie leczenia z powodu depresyjnych zaburzeń nastroju w porównaniu do pacjentów otrzymujących placebo.
Benfluroex, czyli Mediator
Kolejny przykład to Benfluroex (lepiej znany pod handlową nazwą Mediator), środek zabił kilka tysięcy osób, doprowadził do hospitalizacji kolejnych kilku tysięcy – a to są tylko oficjalne dane. Był na rynku przez 30 lat, ponieważ nie jest wcale tak prosto powiązać skutki uboczne leku, które występują ze znacznym opóźnieniem i jeszcze dotyczą serca. Wymaga to specjalistycznych konsultacji i badań lekarskich.
Lek wywoływał zwłóknienie zastawek serca, przyspieszał chorobę zastawkową serca, sprzyjał niedomykalności zastawki aortalnej, zwężeniu zastawki aortalnej, rozwojowi pierwotnego nadciśnienia płucnego itd.
Ironia losu
Najnowsze badanie z 2024 roku!
Wydaje się, że mamy do czynienia z niesamowitym chichotem historii czy ironią losu. W styczniu 2024 r. opublikowano badanie dotyczące psychiatrycznych skutków stosowania popularnych leków: semaglutidu, liraglutidu oraz tirzepatidu. Bez sięgania po dane rynkowe można stwierdzić, iż są to jedne z najpopularniejszych leków, pozwoliły wybić się wielu firmom farmaceutycznym. Liraglutyd jest lepiej znany pod markami: Saxenda, Victoza, a semaglutyd np. pod marką Ozempic i Wegovy.
Jak ogromny jest rynek?
Jednak, żeby nie być gołosłownym, zacytuję dane Forbes. Ozempic i Wegovy osiągnęły w samym tylko trzecim kwartale 2023 r. sprzedaż o wartości 4,8 miliarda dolarów. Wspomniane analogi GLP-1 generowały 52% całkowitych przychodów Novo Nordisk i w ciągu pierwszych 9 miesięcy 2023 r. wyniosły 23,6 miliarda dolarów, w porównaniu z 36% udziałem wspomnianych leków w przychodach tym samym okresie w 2022 r.
Jakie są skutki uboczne stosowania agonistów receptora GLP-1?
Opisane leki działają poprzez zmniejszenie apetytu zarówno poprzez tłumienie ośrodków głodu w mózgu, jak i spowolnienie opróżniania żołądka. Może mieć to znaczenie, jeśli ktoś w trybie nagłym wyląduje na stole operacyjnym.
Prawdopodobnie tego rodzaju środki mogą powodować ostre uszkodzenia nerek i pogorszenie przewlekłej niewydolności nerek, niektóre osoby wymagały hemodializy. Większość zgłoszonych zdarzeń związanych z nerkami wystąpiła u pacjentów, u których wcześniej wystąpiły nudności, wymioty lub biegunka prowadzące do utraty płynów.
Stwierdzano: hipoglikemię, ostrą chorobę pęcherzyka żółciowego, ostre uszkodzenie nerek, anafilaksję, retinopatię, nowotwory tarczycy i zapalenie trzustki. 28 września 2023 r. FDA zgłosiła 2 zgony z powodu niedrożności jelit i ostrzegła przed potencjalną niedrożnością porażenną wywołaną przez lek Ozempic.
Najczęściej występujące działania niepożądane
Do częstych działań niepożądanych agonistów receptora GLP-1 należą nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, bóle brzucha, niestrawność, ból głowy i zapalenie jamy nosowo-gardłowej. Chociaż istnieje obawa, że te środki mogą przyczyniać się do rozwoju rzadkiego zapalenia trzustki, raka trzustki lub raka tarczycy, metaanaliza kilku baz danych nie wykazała zwiększonego ryzyka ostrego zapalenia trzustki lub raka trzustki podczas leczenia GLP-1RA u pacjentów z T2DM (cukrzycą typu 2). To nie wszystko!
Ozempic i Victoza: depresja i samobójstwa, czy to możliwe?
Naukowcy wzięli pod uwagę ponad 31 tysięcy doniesień o niepożądanych działaniach leków.
- Saxendy, Victozy (liraglutydu) – dotyczyło ponad 16 tysięcy z nich, czyli 53,2%
- Ozempicu, Wegovy (semaglutydu) – dotyczyło prawie 14 tysięcy z nich, czyli 44.4%
- Ostatni środek (tyrzepatid) zamykał stawkę i odnotowano „tylko” 740 zdarzeń, 2,3%
Odnotowano 372 zdarzenia niepożądane o charakterze psychiatrycznym (1,18%), szczegółowo opisane oraz łącznie 481 zdarzeń niepożądanych w tej kategorii. Najczęściej zgłaszanym była depresja (187 przypadków), lęk (144 przypadki) i myśli samobójcze (73 przypadki).
Zgłoszono dziewięć zgonów (8 w przypadku liraglutydu i 1 w przypadku semaglutydu) oraz 11 incydentów zagrażających życiu (4 związane z liraglutydem i 7 w przypadku semaglutydu). Do zgonów doszło głównie u mężczyzn (8 z 9) w wyniku skutecznych prób samobójczych w przebiegu dużej depresji.
Saxenda, Victoza (liraglutyd) wywołały:
- 40.8% przypadków lęku
- 44.9% przypadków depresji
- 6.1% prób samobójczych
- 19.4% myśli samobójczych
- 8 zgonów, tym: 4 samobójstwa pewne, 2 podejrzewane o związek z terapią liraglutydem, 2 związane z depresją, byli to sami mężczyźni
Ozempic, Wegovy (semaglutyd) wywołały:
- 33.8% przypadków lęku
- 55,7% przypadków depresji
- 2.4% prób samobójczych
- 19% myśli samobójczych
- 1 samobójstwo pewne, związane z depresją, kobieta
Oba leki wywoływały także zaburzenia afektywne, halucynacje, manię, wahania nastroju. Biorąc pod uwagę skalę stosowania agonistów receptora GLP-1, 20 przypadków śmierci (9 samobójstw) lub zagrożenia życia (11 przypadków) to niewiele, 1.2% wszystkich działań niepożądanych. Niemniej pozostawiam te dane pod rozwagę.
Na zakończenie
Wiele młodych kobiet traktuje agonistów receptora GLP-1 jakby to były cukierki, a są to silne leki, mogące mieć poważny wpływ na zdrowie. Nie są tak szkodliwe, jak DNP, ale dopiero zaczynamy je poznawać, nie są długo na rynku. Być może za kilka lat Ozempic czy Victoza nie będą tak chętnie przepisywane. W wielu przypadkach kobiety wolą iniekcje niż dietę i trening (aerobowy, interwałowy, siłowy). Jest to wyjaśnieniem zagadki, czemu te preparaty są tak popularne.
Referencje:
Tobaiqy, M., Elkout, H. Psychiatric adverse events associated with semaglutide, liraglutide and tirzepatide: a pharmacovigilance analysis of individual case safety reports submitted to the EudraVigilance database. Int J Clin Pharm 46, 488–495 (2024). https://doi.org/10.1007/s11096-023-01694-7
BUTTIGIEG, G. G. The EMA and Glucagon-Like Peptide-1 Agonists: A Wake-Up Call. Ann Clin Med Case Rep, 2023, 12.6: 1-3.
https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/11/02/ozempic-sales-up-58-as-drugmaker-novo-nordisk-nets-record-profits/
WARNING, Black Box. Semaglutide (Ozempic®, Wegovy®).
Podobno lekarze ostatnio notują wyraźny wzrost przypadków raka w dolnych partiach przewodu pokarmowego, nawet u młodych ludzi.
To chyba też może być związane z takimi lekami?.. Są używane powszechnie i często bez właściwego nadzoru.
Nie. Alkohol, palenie, fast-food, ultra przetworzone żarcie. Znam takich, co codziennie podjezdża do nich pizza, makaron, kebab, "chinczyk" więc mnie te CRC (colorectal cancers) wcale nie dziwią. Ludzie sami pracują na swoją zagładę. Ch@@@ z nimi. Ja dałem im wyraźne ostrzeżenie. Paru wprost powiedziałem, że zostało im kilka lat życia (patrząc na wyniki badań). Myślisz, że się ogarnęli. Nie ma opcji.
Rozumiem; leki nie są pod tym względem podejrzane.
Opisani wyżej ludzie są jak opętani przez demony; trudno do nich dotrzeć ze swoimi egzorcyzmami bez użycia siły i przymusowego przeszczepu flory bakteryjnej, aby zapoczątkować normalną pracę mózgu.
Ale znam też odwrotne przykłady, np.człowieka (70 lat), który kilka lat temu miał nadwagę i początki zmian CRC, zmienił dietę i styl życia, schudł i wyzdrowiał :). Obecnie z wielkim entuzjazmem zachęca innych ludzi do zdrowego odżywiania (i jeszcze często mu się od nich 'dostaje', bo nie znają jego historii).
*te leki, zapomniałam dodać