Zmiana głosu i inne skutki uboczne u kobiet biorących sterydy

W XXI wieku zdarza się, iż nawet nastolatki sięgają po środki dopingujące. Jakby tego było mało, wiele sięga po niedopuszczone do obrotu, nieprzeznaczone do stosowania u ludzi preparaty eksperymentalne (np. SARM, czyli selektywne modulatory receptora androgenowego w rodzaju RAD-140, ostaryny itd.). Równie popularne są klasyczne sterydy anaboliczno-androgenne (nandrolone, boldenone, masteron, oxandrolone itd.).

Od kilkudziesięciu lat wiemy, iż podawanie SAA kobietom niesie za sobą określone skutki uboczne. Opisano przypadek dziewczynki, która w wieku 10 lat miała profil hormonalny dorosłego mężczyzny, identyfikowała się jako samica, ale de facto miała jądra. Testosteron spowodował u niej liczne komplikacje, m.in. doprowadził do trwałego przerostu funkcjonalnego odpowiednika prącia u mężczyzn, czyli łechtaczki. Jest to najbardziej znany skutek uboczny sięgania po środki androgenne, czyli wirylizujące.

Podobny problem w dużej mierze dotyczy kobiet, które dojrzewanie płciowe mają już dawno za sobą. Co ciekawe, kobiety naturalnie wytwarzają testosteron, a nawet nandrolone (słynny, niesamowicie popularny środek dopingujący z grupy 19-nortestosteronów). Oczywiście fizjologiczne stężenia ww. substancji są znikome*. 

Zmiana głosu i inne skutki uboczne u kobiet

Cztery kobiety w wieku od 27 do 58 lat zgłosiły się do badania otolaryngologicznego z powodu istotnych zmian w ich głosie, przy czym głównymi problemami były chrypka, pogorszenie jakości głosu, obniżenie tonu, trudności w mówieniu i niemożność kontroli głosu w trakcie śpiewania.

W badaniu laryngologicznym z użyciem lustra lub giętkiego laryngoskopu nie stwierdzono ewidentnych nieprawidłowości budowy, lub funkcji fałdów głosowych, a kobiety skierowano na dalsze badania. Obiektywne pomiary akustyczne wykazały znaczne obniżenie średniej częstotliwości podstawowej dla każdej kobiety, a analiza percepcyjna głosów pacjentów podczas cichego mówienia, przewidywanego użycia głosu i kompleksowych czynności śpiewania ujawniła cechy typowo obserwowane u mężczyzn w okresie dojrzewania.

Zbadano historię medyczną każdej kobiety, ujawniając w każdym przypadku wystąpienie zmian w głosie wkrótce po rozpoczęciu terapii lekami zawierającymi środki wirylizujące (np. Danocrine (danazol), Deca-Durabolin (dekanian nandrolonu) i testosteron). Chociaż niektóre zaburzenia zmniejszyły się pod wpływem 6-miesięcznej terapii i po odstawieniu leków wirylizujących, wiele objawów pozostało utrwalonych, co sugeruje, że każda z pań doznała znaczących zmian w fizjologii głosu. 

Nie są to jedyne dane. Główna bohaterka studium przypadku autorstwa Yael Bensoussan i Jennifer Anderson jest kobietą-kulturystką, która miała 27 lat w 1998 roku. Brała udział w zawodach kulturystycznych i w okresie przygotowawczym rzekomo stosowała 50 miligramów dekanianu nandrolonu na tydzień, przez 6 tygodni. Dwa miesiące po rozpoczęciu cyklu na nandrolonie głos kulturystki stopniowo stawał się niższy i ochrypły. Mimo że nie używała innych środków z grupy SAA, jej zmiana głosu była trwała. Terapia głosowa mająca na celu uczynienie jej głosu wyższym i bardziej kobiecym, nie była skuteczna. Kobieta straciła pracę, ponieważ ludzie myśleli, że jest mężczyzną.

Pożegnała się też z kulturystyką. W 1998 skontaktowała się z lekarzami, którzy zdecydowali się operować jej krtań. Operacja zakończyła się  powodzeniem, ponieważ głos kobiety stał się wyższy i bardziej kobiecy. Jednakże po kolejnych dziesięciu latach była kulturystka straciła głos i konieczne było przeprowadzenie kolejnej operacji.

Podsumowanie

Kobiety „na koksie” mogą mieć trwale zmieniony głos, przerośnięte kluczowe narządy płciowe, zwiększone owłosienie, zmieniony kształt twarzy, mogą cierpieć na zaburzenia libido i supresję osi HPTA. Ponadto grozi im lawina skutków ubocznych, które opisano dekady temu (insulinooporność, ryzyko sercowo-naczyniowe, uszkodzenia wątroby, nerek itd.).

Dodatek dla zainteresowanych

*Nandrolone u kobiet - naturalny doping?

Dr Detlef Thieme z Insytutu Biochemii Sportowej i Analizy Dopingowej z Drezna oraz prof. dr Peter Hemmersbach z norweskiego laboratorium służącemu kontroli antydopingowej napisali znakomitą, bliżej nieznaną publice pracę. Nie powinno to dziwić, gdyż jest to lektura napisana dla naukowców, niestety niezrozumiała dla pozostałych. Wspomniani naukowcy sugerują, iż nandrolon jest wytwarzany naturalnie w czasie ciąży i nie tylko. Pobierano próbki moczu od 12 kobiet przez cały cykl miesiączkowy. Określano stężenie metabolitów nandrolonu (19-NA; norandrosteronu) do granicy wykrywalności, tj. 0,05 ng (nanograma) na ml (mililitr).

Wyniki pokazały, że wszystkie kobiety wydalały norandrosteron (NA) z moczem w charakterystyczny sposób podczas cyklu menstruacyjnego. Wyraźne maksimum w stężeniu NA zaobserwowano bezpośrednio przed owulacją, kiedy produkcja estrogenów jest najwyższa. Stężenie metabolitów nandrolonu w moczu było znacznie niższe na początku cyklu (w fazie folikularnej) i pod koniec fazy lutealnej w porównaniu do połowy cyklu. Stężenia nandrolonu i jego metabolitu w moczu były wyraźnie związane ze zwiększoną aktywnością hormonu luteinizującego (LH) w połowie cyklu. Jednak kobiety w żadnym przypadku nie przekroczyły dopingowej bariery, tj. stężenia 2 ng na mL (rekordzistka miała 0,8 ng norandrosteronu w mililitrze moczu). W innym eksperymencie z udziałem 1202 ochotniczek zarejestrowano maksymalne stężenie wynoszące 1,7 ng norandrosteronu na ml moczu, które jednak musi być skorygowane, a próg w tym przypadku powinien być podwyższony do 2,6 ng na ml.

Dla porównania wg badań naukowych Wilma M. Bagchus i wsp. po 33 dniach od jednorazowej iniekcji 150 mg nandrolonu mężczyzna wydala w moczu 67,6 ng na mL metabolitów nandrolonu. Po 7 dniach stężenie wynosi aż 1244 ng na mL! Czyli stężenie metabolitów nandrolonu w moczu po iniekcji znikomej ilości 150 mg nandrolonu jest 1555 razy większe w porównaniu do stężenia fizjologicznego u kobiet. Dlatego nie należy uważać, iż „kobiety naturalnie są na koksie”, bo są to ilości, które kilka dekad temu były niewykrywalne. Dają się zidentyfikować tylko dzięki postępowi techniki.

Jednakże, ponieważ warunki endokrynologiczne u kobiet w sposób oczywisty zapewniają okoliczności, w których naturalna produkcja nandrolonu jest bardziej prawdopodobna niż u mężczyzn, należy wziąć to pod uwagę w czasie kontroli antydopingowej (i faktycznie z biegiem lat progi wykrywalności 19-NA u pań ulegały zmianie).

Najpopularniejsze środki dopingujące

W rankingach dopingowych najbardziej popularne są: nandrolon (np. pod marką Deca Durabolin), testosteron (np. Prolongatum, Omnadren 250, Sustanon 250), stanozolol (Winstrol), metandienon (Dianabol, Metanabol), metenolol (Primobolan), masteron (drostanolone np. enanthate) i trenbolone (w odmianach enanthate, acetate).

Referencje, badania naukowe, piśmiennictwo:

Ezio Ghigo, Labio Lanfranco, Christian J. Strasburger Hormone use and abuse by athletes

Detlef Thieme, Peter Hemmersbach Doping in Sports Handbook of Experimental Pharmacology Volume 195 Wydanie 2010 r.

Janet Baker A report on alterations to the speaking and singing voices of four women following hormonal therapy with virilizing agents https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0892199799800058

https://sjp.pl/wirylizacja

Sorgo W. Helv Paediatr Acta. 1982 Sep;37(4):401-6. “Virilization caused by methandrostenolone-containing cream in 2 prepubertal girls” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7153061

Poomthavorn P1, Mahachoklertwattana P, Khlairit P. “Childhood virilization and adrenal suppression after ingestion of methandienone and cyproheptadine”.

Brachet C1, Vermeulen J, Heinrichs C. “Children's virilization and the use of a testosterone gel by their fathers”  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16025298

Professor V. WYNN “METABOLIC EFFECTS OF ANABOLIC STEROIDS” Alexander Simpson Laboratory for Metabolic Research, St. Mary's Hospital Medical School, London, W.2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1859219/

Paulo Gentil,1 Claudio Andre Barbosa de Lira,1 Antonio Paoli,2 José Alexandre Barbosa dos Santos,3 Roberto Deivide Teixeira da Silva,3 José Romulo Pereira Junior,3 Edson Pereira da Silva,3 and Rodrigo Ferro Magosso “Nutrition, Pharmacological and Training Strategies Adopted by Six Bodybuilders: Case Report and Critical Review” Eur J Transl Myol. 2017 Feb 24; 27(1): 6247. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5391526/

http://www.ergo-log.com/female-bodybuilder-becomes-hypogonadal-loses-voice.html