Masło orzechowe od dawna cieszy się dużą popularnością zarówno w kuchniach sportowców, jak i osób dbających o zdrowie. Niewiele osób jednak wie, że zgodnie z unijnymi przepisami, klasyczne „masło orzechowe” powinno być nazywane kremem orzechowym, ponieważ prawdziwe masło musi pochodzić z mleka zwierzęcego. Pomimo tej różnicy terminologicznej, produkt znany jako masło orzechowe nadal pozostaje jednym z ulubionych smarowideł, bogatym w zdrowe tłuszcze, białko i składniki odżywcze. Przyjrzyjmy się temu produktowi bliżej i zobaczmy, co warto o nim wiedzieć.
Masło orzechowe a krem orzechowy – co mówi prawo?
Unijne przepisy regulujące nazewnictwo produktów spożywczych wymagają, aby masło było produktem mlecznym, pochodzącym z tłuszczu mleka. Z tego powodu producenci masła orzechowego w wielu krajach muszą nazywać swoje produkty "kremem orzechowym". W praktyce jednak masło orzechowe pozostaje powszechnie używaną nazwą, która funkcjonuje w świadomości konsumentów. Ostatecznie jednak niezależnie od nazwy, kluczowa jest jakość składników oraz ich wpływ na organizm i o tym właśnie jest ten artykuł.
Składniki i wartość odżywcza masła orzechowego
Najważniejszym składnikiem masła orzechowego są, oczywiście, orzeszki ziemne. W przypadku naturalnych produktów masło orzechowe zawiera jedynie zmielone orzeszki, bez dodatków w postaci cukru, soli czy oleju palmowego. To sprawia, że jest to produkt bogaty w tłuszcze nienasycone, które korzystnie wpływają na zdrowie serca, a także dostarcza solidnej porcji białka.
Na 100 g masło orzechowe dostarcza:
- Tłuszcze: ok. 50 g, z czego większość to zdrowe tłuszcze nienasycone.
- Białko: ok. 25 g, co czyni je świetnym źródłem tego makroskładnika, szczególnie dla osób na diecie wegetariańskiej czy wegańskiej.
- Błonnik: ok. 8 g, co wspiera układ trawienny i pomaga w utrzymaniu uczucia sytości.
Masło orzechowe jest również bogate w witaminy z grupy B oraz witaminę E, która działa jako silny antyoksydant, chroniąc komórki przed uszkodzeniami.
Dlaczego warto jeść masło orzechowe?
Masło orzechowe to nie tylko pyszny dodatek do posiłków, ale także wartościowy produkt dla zdrowia. Dzięki zawartości zdrowych tłuszczów, białka i witamin, może wspierać wiele procesów w organizmie:
Źródło zdrowych tłuszczów
Tłuszcze nienasycone obecne w maśle orzechowym pomagają regulować poziom cholesterolu we krwi, wspierając zdrowie serca. Badania wykazały, że regularne spożywanie orzeszków ziemnych i produktów na ich bazie może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Bogate źródło białka
Masło orzechowe dostarcza pełnowartościowego białka roślinnego, co jest szczególnie ważne dla osób, które ograniczają lub wykluczają produkty zwierzęce ze swojej diety. Dzięki wysokiej zawartości białka może wspomagać regenerację mięśni po treningu oraz przyczyniać się do budowy masy mięśniowej.
Błonnik dla zdrowia układu trawiennego
Wysoka zawartość błonnika wspiera zdrowie jelit, pomagając utrzymać regularność wypróżnień i wspierając trawienie.
Długo utrzymujące się uczucie sytości
Masło orzechowe to produkt, który dzięki kombinacji tłuszczów i białka, zapewnia długotrwałe uczucie sytości. Jest to szczególnie korzystne dla osób na diecie redukcyjnej, które szukają sposobów na kontrolowanie apetytu.
Czy masło orzechowe może wspierać sportowców?
Masło orzechowe to popularny wybór wśród sportowców, którzy poszukują wygodnych i odżywczych źródeł energii. Dzięki swojemu składowi może dostarczyć niezbędnych składników odżywczych przed i po treningu:
-
Źródło energii: Tłuszcze zawarte w maśle orzechowym są doskonałym źródłem energii na długotrwały wysiłek fizyczny. Zjedzenie porcji masła orzechowego przed treningiem może dostarczyć energii na cały trening.
-
Wspomaga regenerację: Po intensywnym wysiłku, białko zawarte w maśle orzechowym może wspomóc procesy regeneracyjne, odbudowując tkankę mięśniową uszkodzoną podczas ćwiczeń.
-
Idealny na przekąski: Dla osób, które potrzebują przekąski między treningami, masło orzechowe to doskonała opcja. Można je łatwo połączyć z owocami, pełnoziarnistymi tostami czy smoothie, tworząc sycący i zdrowy posiłek.
Czego unikać w maśle orzechowym?
Nie wszystkie produkty nazywane "masłem orzechowym" są równe pod względem jakości. Warto zwracać uwagę na składniki i wybierać te produkty, które mają jak najprostszy skład. Czego unikać?
Cukier i sól: Niektóre masła orzechowe mają dodatek cukru, soli oraz olejów rafinowanych, które obniżają ich wartość odżywczą. Wybierając masło orzechowe, zawsze sprawdzaj etykietę i szukaj produktów, które zawierają tylko orzeszki.
Olej palmowy: W niektórych produktach można znaleźć dodatek oleju palmowego, który ma na celu poprawę konsystencji masła. Warto jednak unikać tego składnika, ponieważ nie wnosi on wartości odżywczej, a jego produkcja przyczynia się do wylesiania.
Porównanie maseł orzechowych
| Rodzaj masła | Kaloryczność (kcal/100 g) | Zawartość białka (g/100 g) | Zawartość tłuszczu (g/100 g) | Zawartość błonnika (g/100 g) | Kluczowe korzyści |
| Masło orzechowe | 588 | 25 | 50 | 8 | Wysoka zawartość białka, doskonałe źródło zdrowych tłuszczów i witaminy E. |
| Masło pistacjowe | 562 | 20 | 45 | 10 | Bogate w potas, magnez i luteinę, wspiera zdrowie oczu i układ sercowo-naczyniowy. |
| Masło migdałowe | 614 | 21 | 55 | 12 | Zawiera dużo witaminy E, wapnia i przeciwutleniaczy, wspiera zdrowie skóry i kości. |
| Masło z nerkowca | 553 | 18 | 44 | 5 | Delikatny smak, źródło miedzi, cynku i magnezu, wspiera funkcje układu nerwowego. |
Uwagi:
- Wartości odżywcze mogą się różnić w zależności od producenta.
- Wszystkie wymienione masła są naturalnymi źródłami zdrowych tłuszczów i świetnie nadają się jako dodatek do diety, szczególnie w kontrolowanych ilościach.
Ciekawostki o maśle orzechowym
Historia: Masło orzechowe ma długą historię, a jego początków można doszukiwać się w starożytnej Ameryce Południowej. Jednak to w XIX wieku, dzięki amerykańskim wynalazcom, stało się popularne na masową skalę. George Washington Carver, jeden z pionierów amerykańskiego rolnictwa, przyczynił się do popularyzacji orzeszków ziemnych jako rośliny uprawnej i zaproponował ponad 300 sposobów ich wykorzystania, w tym do produkcji masła orzechowego.
Globalna popularność: Masło orzechowe to jeden z ulubionych produktów w Stanach Zjednoczonych, gdzie rocznie spożywa się miliony kilogramów tego smakołyku. W ostatnich latach zyskało również dużą popularność w Europie, w tym w Polsce.
Podsumowanie – jakie masło orzechowe wybrać?
Wybierając masło orzechowe (a zgodnie z unijnymi przepisami – krem orzechowy), warto postawić na produkt o jak najprostszym składzie – tylko orzeszki ziemne bez zbędnych dodatków. To pozwoli czerpać maksymalne korzyści zdrowotne z tego naturalnego źródła białka, zdrowych tłuszczów i błonnika.
Porada autora: Zamiast sięgać po produkty z dodatkami, wybieraj naturalne masła orzechowe. Mogą stanowić świetny dodatek do śniadania, przekąski przed treningiem lub zdrowego deseru. To prosta i smaczna forma uzupełnienia diety w cenne składniki odżywcze.
Autor: Łukasz Domeracki - mgr inż. technologii żywności i żywienia człowieka
Źródła:
- Influence of Peanut Varieties on the Sensory Quality of Peanut Butter https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9656606/
- Effect of Peanut Consumption on Cardiovascular Risk Factors: A Randomized Clinical Trial and Meta-Analysis https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9011914/
- Selection of groundnut variety for making a good quality peanut butter https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3550876/
