Arsen w ryżu. Jak pozbyć się arsenu?

Aktualizacja i korekta redakcyjna oryginału 2024-10-31

Arsen to naturalnie występujący pierwiastek, który można znaleźć w glebie, wodzie oraz wielu produktach spożywczych, w tym w ryżu. Ryż, szczególnie uprawiany na terenach o wysokim poziomie arsenu w wodzie gruntowej, ma tendencję do kumulowania tego pierwiastka w swoich ziarnach. W artykule omówimy zagrożenia związane z arsenem w ryżu oraz metody, które pomagają zmniejszyć jego zawartość, by uczynić go bezpieczniejszym dla zdrowia.

1. Historia ryżu
2. Skąd bierze się arsen w ryżu?
3. Dlaczego arsen jest niebezpieczny?
4. Jakie ryzyko niesie spożywanie ryżu z arsenem?
5. Jak zredukować zawartość arsenu w ryżu?
6. Ciekawostki na temat ryżu
7. Czy gotowanie ryżu w ekspresie do ryżu zwiększa poziom arsenu?
8. Podsumowanie

Historia ryżu

Ryż jest jednym z najstarszych uprawianych zbóż na świecie, a jego historia sięga ponad 10 000 lat. Pochodzi z Azji, gdzie był podstawą diety i kultury, szczególnie w Chinach, Indiach i krajach Azji Południowo-Wschodniej. Ryż odegrał kluczową rolę w kształtowaniu gospodarek i społeczeństw, stając się ważnym symbolem obfitości i życia. Od tego czasu zyskał popularność na całym świecie, a dzisiaj jest podstawą diety miliardów ludzi. W Europie ryż pojawił się już w czasach Aleksandra Wielkiego, a jego uprawa rozwinęła się na większą skalę w średniowieczu.

Skąd bierze się arsen w ryżu?

Arsen jest obecny w glebie i wodzie na całym świecie, a ryż jest jedną z roślin, które łatwo go kumulują. Wynika to z metody uprawy ryżu, który często jest sadzony na zalanych polach, gdzie arsen rozpuszcza się w wodzie i jest wchłaniany przez rośliny. Warto zaznaczyć, że istnieją dwa główne typy arsenu:

• Arsen nieorganiczny: Uważany za bardziej toksyczny, obecny w wodzie gruntowej i kumulowany przez rośliny.
• Arsen organiczny: Występuje głównie w rybach i owocach morza, jest mniej szkodliwy dla zdrowia.

Dlaczego arsen jest niebezpieczny?

Arsen jest uznawany za pierwiastek toksyczny, a długotrwałe spożycie dużych ilości nieorganicznego arsenu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Według badań arsen jest czynnikiem kancerogennym, a długotrwałe narażenie na jego wysokie stężenia może prowadzić do chorób skóry, problemów układu krążenia oraz ryzyka zachorowania na nowotwory.

Polecamy również: Czarny ryż - właściwości odżywcze. Warto go spróbować!

Jakie ryzyko niesie spożywanie ryżu z arsenem?

Ryż jest podstawowym składnikiem diety w wielu krajach, dlatego regularne spożywanie dużych ilości ryżu o wysokim stężeniu arsenu może wpływać na zdrowie. Dzieci oraz osoby jedzące ryż codziennie są bardziej narażone na akumulację arsenu w organizmie. Wysoki poziom arsenu może prowadzić do:

• Problemy z funkcjonowaniem układu nerwowego.
• Zaburzenia pracy wątroby i nerek.
• Wzrost ryzyka chorób nowotworowych.

Jak zredukować zawartość arsenu w ryżu?

Na szczęście istnieje kilka metod, które pomagają w znacznym stopniu zmniejszyć zawartość arsenu w ryżu. Oto najskuteczniejsze techniki:

1. Płukanie ryżu przed gotowaniem Płukanie ryżu przed gotowaniem może usunąć do 30% zawartego arsenu. Warto wypłukać ryż co najmniej trzykrotnie w zimnej wodzie, aż woda stanie się przejrzysta.

2. Gotowanie w dużej ilości wody Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest gotowanie ryżu w proporcji wody 6:1. Po ugotowaniu ryż należy odcedzić, co pozwala na redukcję arsenu nawet o 50%.

3. Namaczanie ryżu przed gotowaniem Namaczanie ryżu przez kilka godzin (najlepiej przez noc) pomaga w pozbyciu się części arsenu. Po namoczeniu ryż należy odcedzić i gotować w świeżej wodzie.

4. Wybór odpowiednich rodzajów ryżu Badania wskazują, że ryż biały zawiera mniej arsenu niż ryż brązowy, ponieważ arsen gromadzi się głównie w zewnętrznych warstwach ziarna, które są usuwane podczas produkcji ryżu białego. Ryż jaśminowy oraz basmati mają z reguły niższą zawartość arsenu niż ryż pochodzący z Ameryki Północnej.

Skuteczność wybranych metod 

Ciekawostki na temat ryżu

Ryż występuje w tysiącach odmian, ale najpopularniejsze typy to ryż biały, brązowy, jaśminowy oraz basmati. Interesującym faktem jest, że ryż stanowi ponad 20% dziennego spożycia kalorii dla około połowy światowej populacji. Japonia i Korea posiadają nawet specjalne rytuały i ceremonie związane z ryżem, podkreślając jego znaczenie kulturowe i duchowe. Co ciekawe, ryż pochłania duże ilości wody podczas gotowania – waga ugotowanego ryżu może być nawet 3-4 razy większa niż waga suchych ziaren.

Czy gotowanie ryżu w ekspresie do ryżu zwiększa poziom arsenu?

Ekspresy do ryżu oraz inne urządzenia do gotowania, które działają w trybie niskiej zawartości wody, mogą utrudniać usunięcie arsenu z ziaren, ponieważ ryż gotuje się w minimalnej ilości płynu. Zaleca się stosowanie metod, które pozwalają na odcedzenie wody po gotowaniu, aby zmniejszyć ilość arsenu.

Moja rada

Aby zminimalizować spożycie arsenu, warto różnicować źródła węglowodanów i wprowadzać do diety alternatywy dla ryżu, takie jak kasza jaglana, quinoa czy komosa ryżowa. Pamiętaj także, aby stosować jedną z metod redukcji arsenu przy przygotowywaniu ryżu i regularnie zmieniać jego odmiany.

Polecamy również: Ryż czy komosa ryżowa, co zdrowsze i lepsze na diecie?

Podsumowanie

Arsen w ryżu to realne zagrożenie, szczególnie dla osób, które spożywają go codziennie. Stosując proste techniki, takie jak płukanie, gotowanie w dużej ilości wody oraz wybór ryżu o niższej zawartości arsenu, można znacząco zmniejszyć ryzyko związane z jego obecnością. Dzięki świadomemu podejściu do przygotowywania ryżu można cieszyć się jego walorami smakowymi i odżywczymi bez obaw o zdrowie.

Źródła:

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23052822
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3266759/
• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969717307617