Ksenoestrogeny w diecie i środowisku

...

Początkujący

Szacuny 9 Napisanych postów 15357 Wiek 37 lat Na forum 12 lat Przeczytanych tematów 31011

Popełniłam taki mały art "pro bono publico" z nadmiaru wolnego czasu (warunki pogodowe zahamowały mi robotę)

Pamiętam, że kilka razy wcześniej pojawiły się pytania o ksenoestrogeny - więc jako ofiara dominacji estrogenowej postanowiłam zebrać trochę informacji w krótką formę, ku chwale nauki

Oczywiście nie poruszyłam wszystkich źródeł i tematów - bo wtedy mogła bym napisać esej - kto chce, ten doczyta. Na koniec dodałam trochę ciekawszych linków.
Ksenoestrogeny - ksenoestrogeny i ogólnie pojęte ksenohormony można krótko opisać
jako zbiór syntetycznych substancji chemicznych, które wywierają efekt na
ludzki (i nie tylko) organizm, naśladując działanie naturalnych hormonów.
Naukowcy są na ogół zgodni z faktem, że w obecnych czasach mamy do czynienia
z nadmierną ekspozycją na substancje o potencjale estrogenów co prowadzi do zwiększonej
stymulacji organizmu tym właśnie hormonem.
Jak to działa? Krótko i obrazowo: ksenohormony wprowadzone do organizmu wiążą
się z elementami, do których zazwyczaj wiążą się naturalne hormony wytwarzane
przez ciało - przy czym często wykazują one silniejsze powinowactwo i bardziej
intensywne oddziaływanie niż hormony ludzkie. Co więcej,ksenoestrogeny oraz inne
obce hormony mają tendencję do kumulowania się w tkankach organizmu - głównie
w tkance tłuszczowej co dodatkowo prowadzi do chronicznej intensyfikacji ich oddziaływania.
Jakie zagrożenia wiążą się z nadmierną ekspozycją na ksenoestrogeny?
Temat nie jest nowy (ale i nie wyczerpany) i co rusz nauka dostarcza kolejnych dowód na związek nadmiernej
ekspozycji na ksenoestrogeny z szeregiem schorzeń, które na przestrzeni ostatnich dekad coraz częściej dokuczają
społeczeństwu. Można do nich zaliczyć:
- PMS, zaburzenia
cyklu menstruacyjnego, bolesne miesiączki, retencja wody
- endometrioza
- podwyższenie ryzyka zachorowań na nowotwory macicy, jajników, jąder, piersi, prostaty trzustki i inne
- włókniaki macicy
- otyłość
- depresje
- dysfunkcje gruczołów wydzielniczych (w tym choroby tarczycy)
- utrata włosów
- PCOS
- bezpłodność w przypadku obu płci
- przedwczesne dojrzewanie płciowe u dzieci i młodzieży
- przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn
- w przypadku dzieci płci męskiej nadmierna ekspozycja na ksenoestrogeny może doprowadzić
do zaburzeń w wykształcaniu trzeciorzędowych cech płciowych np. wyżej wspomniana ginekomastia, zaburzenie
proporcji ciała poprzez typowo "kobiece" odkładanie się tkanki tłuszczowej (np. tycie kulszowe), zmniejszenie
udziału mięśni w masie ciała na rzecz tłuszczu.
- przedwczesna menopauza
A nawet podniesienie ryzyka zachorowania na cukrzycę czy choroby serca,
To tylko niektóre z zagrożeń związanych z dużą ilością ksenoestrogenów, na których działanie
jesteśmy praktycznie codziennie wystawieni.
Źródła ksenoestrogenów w diecie i środowisku.
Jak zaznaczyłam na wstępie, ksenostrogeny w dzisiejszych czasach znaleźć można nie mal wszędzie i
nie ma realnej szansy na całkowite wyeliminowanie ich wpływu. Poniżej postaram się jak najbardziej
treściwie opisać główne źródła ksenohormonów w "funkcjonalnych" grupach.
1. Żywność:
W żywności głównym źródłem ksenoestrogenów są chemiczne środki ochrony roślin
(fungicydy, insektycydy, pestycydy). Chętnych odsyłam do poczytania na temat niesławnych PCB (polichlorowane bifenyle)czy DDT.
Również zanieczyszczenia powietrza osadzające się na roślinach takie jak np. spaliny samochodowe czy przemysłowe zawierające
ołów, kadm, rtęć i szereg związków z grupy dioksyn - które również wykazują działanie podobne do estrogenów.
Jeżeli chodzi o produkty zwierzęce, główną rolę odgrywają tu pasze dla zwierząt zawierające w składzie syntetyczny hormon wzrostu (GH)
GH ma tendencję do kumulowania się w organźmie zwierząt, dzięki czemu dostaje się do ludzkiego organizmu wraz z mięsem i wyrobami
mleczarskimi.
Jako potencjalne źródło ksenoestrogenów należy wymienić też konserwanty stosowane w przemyśle spożywczym np.BHA, BHT,barwniki jak czerwona erytrozyna
ale również kawę i środki zawierające kofeinę, marihuanę (

oraz najbardziej spopularyzowane w naszych czasach źródło fitoestrogenów: soję.
2. Zanieczyszczenia środowiska
Opisane w części poświęconej żywności - pochodzące głównie z procesów przemysłowych. Jony metali określane niekiedy mianem
metaloestrogenów: rtęci, kadmu, chromu,aluminium,ołowiu. Po za tym dioksyny, powstałe głównie w procesach spalania czy ponownie
PCB którego duże ilości uwalniane są w trakcie podgrzewania i spalania plastiku.Także zanieczyszczenia pochodzące z rolnictwa.
Na nieszczęście dużym źródłem ksenoestrogenów jest woda. Po za oczywistymi drogami, którymi ksenohormony przedostają się do pitnej
wody należy wymienić też te, pochodzące z środków hormonalnych przyjmowanych przez kobiety - bo należy spojrzeć prawdzie w oczy i
uświadomić sobie, że duża ilość estrogenów trafia do środowiska właśnie z moczem kobiet przyjmujących m.in hormonalną antykoncepcję.
3. Kosmetyki i środki czystości.
Tutaj jest spore pole do popisu. Znalezienie kosmetyków niezawierających substancji o działaniu ksenoestrogennym może nie być
wcale takie proste. W pierwszej kolejności wymienię antyperspiranty oparte na związkach aluminium: metal ten, jak wcześniej
wspomniałam ma potencjał do oddziaływania estrogenicznego. Po za tym gros kosmetyków dostępnych na rynkach zawiera parabeny,
które imitują w organizmie działanie estriolu i estronu - hormonów estrogenowych o silnym oddziaływaniu. Głównym źródłem ksenoestrogenów
w segmencie kosmetycznym są kremy z filtrem UV, ale większość kremów czy balsamów zawiera substancje markujące działanie hormonów takich
jak:ftalany (kwasy sole i estry kwasu ftalowego, benzofenon - 3, estry kwasu salicylowego (homosalate), 4-MBC, metoksycynamonian oktylu
(octyl-methoxycinnamate) oraz inne metoksycynamoniany, dimetyl oktylu - PABA, oraz większość parabenów czyli estrów kwasu p-hydroksybenzoesowego
które, mogą być również przyczyną uczuleń - patrz 2-fenoksyetanol. Źródłem sporej ilości xenohormonów są również substancje
zapachowe, zawierające w składzie związki o budowie cyklicznej (pierścieniowej). Negatywne działanie posiadają także związki
zawierające pochodne chloru (organochloryny) - głównie wybielacze i środki higieny wybielane chlorem.
Jeżeli chodzi o środki czystości największym źródłem ksenoestrogenów są środki do prania i płukania tkanin. To właśnie poprzez
skórę ksenohormony dostają się do organizmu z największą efektywnością: po pierwsze skóra jest organem o ogromnej powierzchni, po drugie
droga ta pozwala na przedostanie się substancji czynnych do krwio-obiegu z czasowym ominięcie głównego organu zajmującego się rozkładem
obcych hormonów - czyli wątroby.
4. Opakowania
Plastikowe opakowania oraz metalowe, powlekane od wewnątrz puszki czy kartony soku są bogatym źródłem ksenoestrogenów. Tworzywa sztuczne zawierają
takie substancje jak m.in organochloryny, DEHA (dietylohydroksylamina), bisfenol A, które są silnymi ksenoestrogenami, uwalnianymi
szczególnie intensywnie podczas ogrzewania opakowań zawierających poliwęglany.

Po za wymienionymi wyżej źródłami, można wymienić wiele innych jak np. chemikalia stosowane w przemyśle: farby, kleje, barwniki - jednak, zakładam
że mało kto ma na co dzień do czynienia z dużą ilością farby ftalowej czy kleju introligatorskiego - więc pomijam wątek zawodowy.

Co zrobić aby zminimalizować ekspozycję na ksenoestrogeny?
- żywność ekologiczna: starajmy się aby warzywa, owoce i produkty zwierzęce w naszej diecie w miarę możliwości pochodziły ze
źródeł ekologicznych - zwierzęta karmione naturalnymi paszami bez syntetycznych dodatków, a najlepiej wypasane naturalnie -
trawą. Rośliny pochodzące z upraw, na których nie stosowano chemicznych środków ochrony roślin i nawozów sztucznych.
- dokładne mycie i suszenie warzyw i owoców (mam nadzieję, że to oczywista oczywistość

)
- unikanie produktów w plastikowych opakowaniach,choć to trudne należy pamiętać by nie przechowywać długo produktów owiniętych
folią czy folią aluminiową, nie używać plastikowych opakowań do podgrzewania żywności, w miarę możliwości zastępować plastik
opakowaniami szklanymi czy ceramicznymi
- unikanie puszkowanej żywności
- zaopatrzyć się w dobry filtr do wody: filtry przemysłowe stosowane do uzdatniania wody mogą być mniej wydajne niż niewielkie filtry
przeznaczone do stosowania w domowych warunkach - a woda z takiego filtra może być lepsza jakościowo niż butelkowana woda mineralna,
którą kupujemy w sklepach
- kupując detergenty i środki czystości zwracać uwagę na ich skład - czym prostsze tym lepsze.
- przestać używać płynów do płukania tkanin, zwrócić uwagę na skład proszku do prania
- to samo dotyczy kosmetyków, wiele rzeczy takich jak balsamy do ciała można z powodzeniem zastąpić naturalnymi substancjami jak
olej kokosowy czy masło kakaowe. Przy zakupie kosmetyków, zwracajmy uwagę na ich skład chemiczny.
- w przypadku filtrów do ekspresu do kawy, środków higieny czy nawet papieru toaletowego - lepiej wybrać te, zrobione z
niewybielanych włókien
- nowo zakupioną odzież dobrze jest wyprać przed pierwszym założeniem,
barwniki stosowane w przemyśle tekstylnym mogą być nie tylko źródłem ksenohormonów ale także wspaniałym, efektywnym alergenem
- zadbaj o podniesienie poziomu naturalnego progesteronu - można znaleźć coraz więcej środków pochodzenia naturalnego (głównie
roślinnego), które pozwalają na zminimalizowanie skutków dominacji estrogenowej.
-

Tutaj można zneleźć więcej rad i nazwy substancji o charakterze ksenoestrogenów, oraz produkty w jakich można je w znaczących ilościach spotkać:
http://suite101.com/article/list-of-xenoestrogens---chemical-estrogens-a205523
http://endojourney.wordpress.com/2009/07/31/a-list-of-xenoestrogens/

Podsumowanie: Nie należy popadać w paranoję, bo czego nie zrobimy i tak nie unikniemy kontaktu z obcymi hormonami i tym podobnymi substancjami - ale działając zdroworozsądkowo możemy zminimalizować ich wpływ na nasz organizm - co z pewnością przyniesie korzyść zdrowiu i urodzie