Postępy w reumatologii w 2004 roku

stwierdzilem ze art jest na tyle dobry ze go wkleje. jak modzi stwierdza inaczej to niech skasuja art jest dlugi jak cholera ale wiele ciekawych rzeczy pisza



Postęp wiedzy w zakresie reumatologii powinien ulec w najbliższych latach przyspieszeniu, Światowa Organizacja Zdrowia dostrzegła bowiem znaczenie chorób reumatycznych i oceniła go z punktu widzenia ekonomicznego. Między innymi obliczono, jak częste jest kalectwo związane z chorobą zwyrodnieniową stawów. Zmiany zwyrodnieniowe stwierdza się u około 40% ludzi po 70. roku życia, najczęściej w stawach kolanowych.

Spośród tych chorych 25% jest niezdolnych do wykonywania codziennych czynności, a 55% jest w jakimś stopniu niepełnosprawnych. Stwierdzono, że "chociaż choroby,które zabijają, przyciągają największą uwagę społeczeństwa, to choroby reumatyczne są główną przyczyną chorobowości na całym świecie, mają bowiem wpływ na stan zdrowia i jakość życia, oraz przyczyniają się do ponoszenia ogromnych kosztów w opiece zdrowotnej".Podkreślono również, że reumatolodzy mają duże trudności w uzyskiwaniu funduszy na badania naukowe, a opieka nad chorymi w krajach europejskich jest często niewystarczająca. Z inicjatywy Europejskiej Ligi do Walki z Reumatyzmem (EULAR) powstał projekt utworzenia "Przymierza przeciw Reumatyzmowi" (Alliance Against Arthritis - AAA), które będzie dążyć do wyrównania tych zaniedbań we współpracy z Arthritis Foundation w USA.




Wśród badań podstawowych, których wyniki opublikowano w 2004 roku, należy zwrócić uwagę na pracę dotyczącą znaczenia tlenku azotu (NO) w modyfikacji DNA. NO jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na układ immunologiczny. Jego zwiększone wytwarzanie i zwiększoną ekspresję udowodniono w przebiegu wielu chorób układowych tkanki łącznej. Autorzy badania stwierdzili, że w wyniku działania NO zmieniały się właściwości antygenowe DNA. Na tej podstawie wysunęli wniosek, że taki sam proces zachodzący in vivo może być odpowiedzialny za tworzenie przeciwciał przeciwko DNA w patogenezie tocznia rumieniowatego układowego (SLE).




Dużo uwagi poświęcono również dalszym badaniom roli śródbłonka w chorobach zapalnych. Wykazano, że w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) u młodych chorych z małą aktywnością procesu zapalnego i bez "konwencjonalnych" czynników ryzyka miażdżycy reaktywność śródbłonka naczyń była nieprawidłowa. Wskazuje to na wpływ samego przewlekłego procesu zapalnego na ścianę naczyń, który może prowadzić do wczesnej miażdżycy w przebiegu RZS. Z kolei stężenie czynnika wzrostu śródbłonka naczyń (VEGF), który odgrywa znaczną rolę w neoangiogenezie toczącej się w stawach, było znacznie zmniejszone u chorych leczonych glikokortykosteroidami i inhibitorami czynnika martwicy nowotworów alfa (TNF-alfa)




Opublikowano dalsze spostrzeżenia odnoszące się do możliwości wykorzystywania oznaczeń przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (aCCP) u chorych na RZS. Opracowano nowe testy do ich wykrywania, potwierdzono dużą czułość (73,7%), a także korelację z postępem zmian radiologicznych w stawach. Wykazano również, że stosowanie inhibitorów TNF-alfa powoduje obniżenie miana aCCP - oznaczanie tego miana ma więc znaczenie w monitorowaniu leczenia choroby




Przeprowadzane metaanalizy badań klinicznych pozwalają obiektywnie spojrzeć na wiele obserwacji klinicznych, szczególnie związanych z leczeniem farmakologicznym. Opublikowana w 2004 roku metaanaliza potwierdziła, że lekiem zmniejszającym dolegliwości bólowe w obrębie stawów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej powinien być paracetamol. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSLPZ) należy zarezerwować tylko dla chorych, u których współistnieje odczyn zapalny w stawach (obrzęk, wysięk) lub gdy paracetamol jest nieskuteczny.

Takie postępowanie jest uzasadnione faktem częstych przypadków uszkodzenia błony śluzowej żołądka, perforacji i krwawień pod wpływem NSLPZ. Spośród NSLPZ zalecono ostatnio ibuprofen, który w dawce 400 mg 3 razy dziennie był skuteczniejszy od paracetamolu w dawce 1000 mg 3 razy dziennie, przy podobnej tolerancji




Głośnym wydarzeniem w 2004 roku było wycofanie z użycia, w następstwie uzyskania przekonujących danych o szkodliwości, wybiórczego inhibitora COX-2 - rofekoksybu (Vioxx). Okazało się mianowicie, że ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu wśród osób przyjmujących ten lek było większe niż w grupie otrzymującej placebo. Obecnie trwają intensywne badania sprawdzające, czy inne koksyby niosą podobne zagrożenie.W poszukiwaniu nowych leków przeciwzapalnych podjęto próbę wyprodukowania inhibitora receptora leukotrienu B4 (LTB4).

LTB4 jest czynnikiem chemotaktycznym, uczestniczy w aktywacji komórek biorących udział w procesie zapalnym, powoduje zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń i ekspresji cząsteczek adhezyjnych oraz uwalniania szeregu cytokin prozapalnych. Nowy lek, znany pod symbolem BIIL 284, wiąże receptor LTB4 i jest podawany doustnie. Przeprowadzone badania przedkliniczne wskazują na jego przydatność w leczeniu RZS.




W 2004 roku pozbawiono chorych na RZS w Polsce możliwości leczenia solami złota, które na całym świecie należą nadal do leków modyfikujących proces chorobowy. Mamy jednak nadzieję, że Zespół Konsultanta Krajowego, który podjął starania o przywrócenie tej możliwości leczenia, uzyska akceptację swojego wniosku. Trwający od szeregu lat odwrót od stosowania soli złota został spowodowany wprowadzeniem metotreksatu, który wykazuje podobną skuteczność i mniejsze działanie nefrotoksyczne. Leczenie metotreksatem jest nieporównanie wygodniejsze, gdyż zamiast uciążliwych wstrzyknięć domięśniowych poprzedzonych cotygodniowym badaniem moczu, wymaganym podczas leczenia złotem, wystarczy przyjąć 3-6 małych tabletek. Wiadomo jednak, że sole złota są jak dotychczas jedynym lekiem stwarzającym możliwość uzyskania wieloletniej remisji, a ponadto można kontynuować tę terapię nawet u kobiet w ciąży, jeżeli nie dochodzi do samoistnej remisji




Ponadto - przy niewielu istniejących możliwościach leczenia RZS i indywidualnej reakcji na leki powinno się mieć szansę ich wyboru. Sole złota podawane domięśniowo są nadal stosowane w innych krajach europejskich. Przykładem jest doniesienie "z ostatniej chwili", przedstawiające wyniki porównania wskaźników remisji RZS uzyskanej w dużych grupach chorych leczonych w Holandii hydroksychlorochiną, solami złota lub metotreksatem.

Niedawno przeprowadzono również wieloośrodkowe badania w celu oceny skuteczności i działań niepożądanych po zmianie leczenia solami złota w postaci zawiesiny oleistej soli złotawej 1-tioglukozy na preparat zawierający roztwór wodny soli sodowej kwasu aurotiojabłkowego, stosowany domięśniowo. Skuteczność tych preparatów była podobna, roztwór wodny powodował jednak częściej objawy niepożądane.Wśród leków modyfikujących proces zapalny w RZS dobrze oceniany jest także leflunomid




Najwięcej miejsca wśród możliwości leczenia chorób reumatycznych omawianych podczas kongresów i konferencji, a także stanowiących przedmiot publikacji, zajmują nadal leki biologiczne. Tak jak w ubiegłych latach ukazało się kolejne opracowanie wskazań i przeciwwskazań do stosowania leków blokujących TNF-alfa i interleukinę 1 (IL-1), przygotowane przez to samo grono ekspertów.

W porównaniu z rokiem 2003 rozszerzono wskazania do leczenia blokerami TNF-alfa; leki te zaleca się w aktywnym RZS, łuszczycowym zapaleniu stawów, zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa (ZZSK) i młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów, po nieskutecznym stosowaniu leków modyfikujących proces zapalny (najczęściej metotreksatu). Leki blokujące TNF-alfa mogą być dodane do leków modyfikujących lub mogą zastąpić te leki lub inne leki biologiczne. Nadal jednak nie zaleca się rozpoczynania leczenia od stosowania blokerów TNF-alfa z uwagi na wciąż ograniczoną wiedzę o ewentualnych odległych skutkach niepożądanych




Są one ponadto bardzo kosztowne. Etanercept uznano za wskazany szczególnie u chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (postać wielostawową), a także łuszczycowe zapalenie stawów i ZZSK. Infliksymab uznano za skuteczny w ZZSK (badania europejskie) i w chorobie Crohna. Nie ustalono, w jakiej kolejności należałoby stosować te leki, ani nie udało się w pełni porównać ich skuteczności.

Podjęto próby leczenia nimi wielu innych chorób - wśród nich różnych postaci zapalenia naczyń, choroby Stilla u dorosłych, zespołu Sjögrena, zapalenia wątroby typu C, zapalenia błony naczyniowej oka, zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego, SLE i stwardnienia rozsianego. Nie można jednak jeszcze dokonać oceny skuteczności blokerów TNF-alfa w tych jednostkach chorobowych.




Opracowano zasady dawkowania, czasu stosowania i monitorowania leczenia blokerami TNF-alfa. Równocześnie podano ostrzeżenia związane z ryzykiem stosowania leków biologicznych. Jak poprzednio - na pierwszym miejscu znalazła się gruźlica, której reaktywacja jest możliwa po podaniu każdego z tych leków. Decyzja o ich zastosowaniu musi być więc poprzedzona w każdym przypadku szczegółowym wywiadem (przebyta gruźlica, także kontakt z chorym na gruźlicę!), badaniem przedmiotowym, wykonaniem zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej, a także próbą tuberkulinową.




Stosuje się również leczenie przeciwprątkowe "utajonej gruźlicy". Nie można rozpoczynać podawania blokerów TNF-alfa, gdy stwierdza się inne, poważne zakażenia. Podczas leczenia mogą wystąpić reakcje w miejscu wstrzyknięcia leku (etanercept, adalimumab) lub reakcje ogólne po podaniu dożylnym (infliksymab). Nadal śledzi się ryzyko powstawania chłoniaków u chorych otrzymujących blokery TNF-alfa, jak również występowanie pancytopenii lub niedokrwistości aplastycznej.

W przypadkach ciężkiej niewydolności serca (III lub IV klasa NYHA) leki te należy stosować z wielką ostrożnością. Nie oceniono jeszcze ich wpływu u chorych na zapalenie wątroby typu C, wiadomo natomiast, że nie należy ich stosować w przebiegu zapalenia wywołanego wirusem typu B. Nadal nie wiadomo, jaki wpływ wywierają blokery TNF-alfa stosowane przed początkiem ciąży lub w okresie ciąży. W przypadkach gdy w trakcie leczenia "biologicznego" dojdzie do wystąpienia objawów podobnych do tocznia indukowanego lekami, należy to leczenie przerwać.




Stwierdzono natomiast, że sama obecność lub pojawienie się przeciwciał przeciwjądrowych, przeciwkardiolipinowych i(lub) przeciwko ds-DNA nie zwiększa w istotnym stopniu ryzyka tocznia indukowanego. Leczenie powinno się natomiast przerwać, jeśli wystąpią objawy zespołu demielinizacyjnego lub zapalenia nerwu wzrokowego. Nie jest jeszcze określona zależność między działaniem leków biologicznych a szczepieniami ochronnymi.

Wszystkie zalecenia dotyczące stosowania leków biologicznych zostały oparte na wynikach prospektywnych badań wieloośrodkowych. Autorzy podkreślają, że blokery TNF-alfa wykazują działanie przeciwzapalne, a także hamują postęp zmian destrukcyjnych w stawach ocenianych radiologicznie. Zwrócono uwagę, że leki te działają skuteczniej, gdy stosuje się je równocześnie z metotreksatem. Okres obserwacji dużych grup chorych leczonych lekami biologicznymi jest już wieloletni i upoważnia do wyciągania coraz bardziej precyzyjnych wniosków. Coraz więcej obserwacji odnosi się do adalimumabu, stosowanego z dobrym efektem w monoterapii u chorych, u których inne leki biologiczne okazały się nieskuteczne.




Korzystne efekty uzyskiwano także, stosując antagonistę receptora IL-1 (anakinrę) oraz bloker receptora CD20 na limfocytach B (rituksymab). W 2004 roku na łamach "The New England Journal of Medicine" zostały opublikowane wyniki badania z randomizacją i podwójnie ślepą próbą, w którym wykazano, że dwukrotne (w odstępie 2 tygodni) wstrzyknięcie rituksymabu powodowało znamienną poprawę w zakresie objawów u chorych z czynnym RZS pomimo leczenia metotreksatem, ocenianą po 24 i 48 tygodniach. Należy podkreślić, że w badaniu tym uczestniczyły również polskie ośrodki reumatologiczne.




Równocześnie donoszono o zagrożeniach związanych ze stosowaniem leków biologicznych - zakażeniach, chłoniakach, reakcjach polekowych, a także tworzeniu przeciwko nim przeciwciał. Obiecujące wyniki przyniosły pierwsze próby z nowymi lekami biologicznymi - przeciwciałami przeciwko cząsteczkom "sygnału drugiego" i komponencie C5 dopełniacza.




Warto zwrócić uwagę na kanadyjskie wytyczne dotyczące wybranych metod niefarmakologicznych (elektro- i termoterapii) stosowanych w leczeniu RZS, choćby dlatego że zostały oparte na rzetelnym, przeprowadzonym według kryteriów Cochrane Collaboration, przeglądzie systematycznym badań klinicznych z metaanalizą. Autorzy tych wytycznych stwierdzili, że udokumentowane są korzyści kliniczne ze stosowania:
1) laseroterapii na stawy stóp, stawy kolanowe i stawy rąk;
2) ultradźwięków na stawy rąk;
3) krioterapii na stawy kolanowe (z wysiękiem);
4) okładów parafinowych na ręce i nadgarstki;
5) przezskórnej stymulacji elektrycznej nerwów w obrębie rąk i nadgarstków.




Nowe spostrzeżenia dotyczyły w 2004 roku także leczenia innych chorób reumatycznych. Ważne obserwacje opisali Caporali i wsp., którzy w badaniu z randomizacją przeprowadzonym metodą ślepej próby wykazali, że w leczeniu polimialgii reumatycznej długotrwale stosowany prednizon można stopniowo zastąpić metotreksatem.




Ma to duże znaczenie u chorych zagrożonych powikłaniami kortykoterapii.Tak jak w ubiegłych latach, wiele miejsca w piśmiennictwie poświęcono zespołowi antyfosfolipidowemu (ZAF). Prowadzono dalsze badania dotyczące możliwości udziału czynników genetycznych w etiopatogenezie ZAF. Wykazano większą częstość występowania antygenu HLA-DRB1*03 u chorych z serologicznie dodatnią postacią ZAF, co jednak mogło się wiązać z równocześnie występującymi objawami SLE (wtórny ZAF).

Opisano kolejne przypadki występowania w rodzinach chorych z ZAF objawów tej choroby, a także innych układowych chorób tkanki łącznej. Zainicjowano utworzenie europejskiego rejestru dzieci urodzonych przez matki z ZAF. Celem jest obserwacja występowania u nich przeciwciał antyfosfolipidowych, objawów choroby i śledzenie jej rozwoju. Zaobserwowano, że w przebiegu ostrych zespołów wieńcowych miano przeciwciał przeciwko beta2-glikoproteinie I jest znamiennie większe niż w grupie kontrolnej, co może przemawiać za udziałem tych przeciwciał w powstawaniu zakrzepów.




Ogłoszono wstępne wyniki wieloośrodkowych badań prowadzonych w ramach amerykańskiego rejestru chorych z ZAF (APSCORE) mającego ułatwić opracowanie optymalnych metod diagnostycznych, poznanie patofizjologii i dążenie do właściwego leczenia choroby. Dotychczas zebrano kompletne dane ponad 500 chorych, oceniono u nich częstość występowania poszczególnych objawów klinicznych i wyniki badań laboratoryjnych.

Zwrócono uwagę, że oprócz głównych objawów - zakrzepicy i powtarzającej się utraty ciąży, ze znaczną częstością występowała u tych chorych małopłytkowość (<100 000/mm), livedo reticularis i zmiany w obrębie zastawek serca. Obserwowano również objawy ZAF u członków rodzin osób chorych. Livedo reticularis było przedmiotem także innych obserwacji - objaw ten zauważono w grupie kobiet, u których nastąpiła wielokrotna utrata ciąży. Chore te miały objawy odpowiadające SLE lub zespołowi rzekomotoczniowemu, ale nie stwierdzano u nich obecności przeciwciał antyfosfolipidowych.

dalszy ciąg


Opublikowano wstępne wyniki badań prowadzonych w ramach programu APLASA, zaprojektowanego na 3 lata. W badaniu tym u osób, u których w surowicy wykazano obecność przeciwciał antyfosfolipidowych, ale nie stwierdzono objawów ZAF, stosuje się kwas acetylosalicylowy w dawce 75 mg/d w celu profilaktyki przeciwzakrzepowej. Dotychczas nie wykazano istotnej różnicy w częstości pojawiania się objawów związanych z zakrzepicą między grupą osób z obecnością przeciwciał i grupą kontrolną.




Opracowano praktyczne, szczegółowe wskazówki do stosowania leków przeciwpłytkowych i przeciwkrzepliwych u kobiet z ZAF w okresie ciąży. Dobór tych leków i ich dawkowanie zależą między innymi od wcześniej przebytej utraty ciąży lub objawów zakrzepicy. Niezwykle ważne jest podkreślenie przez autora tych zaleceń bezwzględnego przeciwwskazania do stosowania pochodnych kumaryny u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży. Związki te przechodzą przez łożysko i wywierają silne działanie teratogenne.

U kobiet otrzymujących pochodne kumaryny należy zastąpić je heparyną w ciągu 2 tygodni po terminie, w którym miała wystąpić miesiączka.Zaproponowano również nowe możliwości leczenia ZAF poprzez stosowanie syntetycznych peptydów wiążących przeciwciała antyfosfolipidowe, inhibitorów enzymu odpowiedzialnego za inicjowanie sygnałów wewnątrzkomórkowych, którego aktywacja jest niezbędna dla patogennego działania przeciwciał antyfosfolipidowych, a także na zasadzie wiązania składowej C5 dopełniacza przez przeciwciała monoklonalne.




Dna moczanowa w ostatnich latach jest rzadko przedmiotem publikacji. Mało jest także nowych, prospektywnych badań z nią związanych. Ustaleniem zaleceń dotyczących rozpoznawania i leczenia dny zajęła się ostatnio grupa ekspertów wyłoniona spośród członków Komitetu ds. Badań Klinicznych EULAR. Prace tej grupy, prowadzone zgodnie z zasadami "medycyny opartej na faktach", są w toku. W 2004 roku opublikowano natomiast podsumowanie gromadzonych przez 12 lat danych dotyczących zależności między spożywaniem napojów alkoholowych a występowaniem dny. Informacje uzyskano od ponad 47 800 mężczyzn w wieku 40-75 lat.

Wykazano, że alkohol jest silnym czynnikiem ryzyka dny, przy czym piwo stanowiło większe zagrożenie niż "czysty alkohol", natomiast wino w umiarkowanych ilościach nie zawsze wiązało się z występowaniem choroby. Inne doniesienia dotyczące dny to stwierdzenie możliwości zapobiegania napadom dny u chorych, u których rozpoczyna się leczenie allopurynolem. Jak wiadomo zastosowanie inhibitora oksydazy ksantynowej może spowodować napad. Tłumaczy się to uwalnianiem kryształów moczanu sodu znajdujących się w tkankach stawowych do płynu stawowego w momencie spadku stężenia kwasu moczowego w ustroju. Zaproponowano - sprawdzone w badaniach klinicznych - stosowanie kolchicyny w małych dawkach (0,6 mg/d) przez 3-6 pierwszych miesięcy leczenia allopurynolem.




Spośród badań poświęconych osteoporozie opublikowanych w 2004 roku zwraca uwagę doniesienie z 10-letniej obserwacji kobiet po menopauzie uczestniczących początkowo w 3-letnim badaniu z randomizacją, porównującym bisfosfonian (alendronian) z placebo. Zaprzestanie przyjmowania alendronianu wiązało się ze stopniową utratą uzyskanych korzyści, ocenianą na podstawie gęstości mineralnej kości (BMD) i biologicznych markerów przebudowy kości, natomiast kontynuowanie przyjmowania leku wiązało się z utrzymaniem korzystnych efektów i dobrą tolerancją.




Wciąż poszukuje się nowych leków do leczenia osteoporozy. W 2004 roku opublikowano wyniki trwającego 3 lata badania z randomizacją, w którym u kobiet z osteoporozą pomenopauzalną i przebytym złamaniem kręgów stosowanie ranelinianu strontu - leku zwiększającego masę tkanki kostnej zarówno poprzez hamowanie resorpcji, jak i pobudzanie tworzenia kości - w porównaniu z placebo zmniejszyło ryzyko nowych złamań kręgów i zwiększyło BMD (wszystkie kobiety otrzymywały jednocześnie suplementację wapnia i witaminy D).

Korzyści te wystąpiły już po roku stosowania leku; ryzyko wystąpienia objawowego złamania kręgu zmniejszyło się o około 50% (p. Med. Prakt. 1-2/2005, s. 158 - przyp. red.). Ponadto lek był dobrze tolerowany. We wrześniu 2004 roku ranelinian strontu został zarejestrowany w krajach Unii Europejskiej (także w Polsce) do leczenia osteoporozy u kobiet po menopauzie w celu zmniejszenia ryzyka złamań kręgów i szyjki kości udowej. Warto wspomnieć, że w badaniu tym uczestniczyły polskie ośrodki.




Ważną publikacją w roku 2004 jest stanowisko Międzynarodowego Towarzystwa Densytometrii Klinicznej w sprawie wykonywania pomiarów BMD. Podkreślono, że pomiary BMD techniką dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA) stanowią "złoty standard" w diagnostyce osteoporozy. Zaleca się rozpoznawanie osteoporozy według kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia na podstawie wartości wskaźnika T dla kręgów lędźwiowych, szyjki lub krętarza kości udowej, bliższego odcinka kości udowej lub 1/3 kości promieniowej; nie powinno się natomiast w tym celu mierzyć BMD kośćca obwodowego.

Zebrane powyżej "postępy" są dalszym krokiem w rozwiązywaniu wciąż niezwykle trudnych problemów związanych z niejasną etiopatogenezą chorób reumatycznych, ich diagnostyką i leczeniem, które nadal nie może być "przyczynowe".




Główne punkty

aCCP są obecne w surowicy większości chorych na RZS już w początkowym okresie. Oznaczanie aCCP jest niezwykle przydatne w różnicowaniu zapaleń stawów.

W chorobie zwyrodnieniowej stawów lekiem przeciwbólowym powinien być - odpowiednio dawkowany - paracetamol. NSLPZ wskazane są wówczas, gdy do zmian zwyrodnieniowych dołącza się odczyn zapalny (obrzęk, wysięk). Spośród NSLPZ preferowany jest wówczas ibuprofen.

Rofekoksyb został wycofany, gdyż stwierdzono, że zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu.

Zespół Konsultanta Krajowego w dziedzinie Reumatologii stara się o przywrócenie importu preparatu soli złota, którego chorzy na RZS w Polsce zostali ostatnio pozbawieni.

Rozszerzono wskazania do stosowania leków biologicznych - głównie blokerów TNF-alfa. Do wskazań tych należą obecnie aktywne postaci RZS, łuszczycowego zapalenia stawów, ZZSK i młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, o ile poprzednio stosowane leki modyfikujące proces zapalny - zwłaszcza metotreksat, okazały się nieskuteczne.

Opracowano zasady leczenia zespołu antyfosfolipidowego u kobiet w okresie ciąży. Podkreślono wybitnie teratogenne działanie pochodnych kumaryny.
Zaproponowano profilaktykę występowania napadów dny moczanowej po zastosowaniu allopurynolu, poprzez dołączenie kolchicyny w małych dawkach w okresie kilku pierwszych miesięcy leczenia.

Opublikowano wytyczne dotyczące wybranych metod niefarmakologicznych (elektro- i termoterapii) stosowanych w leczeniu RZS.

Zarejestrowano nowy lek do leczenia osteoporozy - ranelinian strontu, zwiększający masę tkanki kostnej zarówno poprzez hamowanie resorpcji, jak i pobudzanie tworzenia kości.

Opublikowano stanowisko dotyczące zastosowania densytometrii w diagnostyce osteoporozy.

zdródlo: http://www.mp.pl/artykuly/index.php?aid=26812&_tc=9FC16302F6E24AF68C8DED5D75F33A85 

Interesujący artykuł, jednak dla osób, które nie mają nic wspolnego z medycyną jest jak czarna magia. Do tego dorzuciłabym suplementację tłuszczowych kwasów nienasyconych omega 3 i 6. natomiast z paracetamolem problem jest jeden- nie jest to lek bezpieczny, w większych dawkach (około 3 g/24) może spowodować toksyczne uszkodzenie wątroby. Zresztą w chwili obecnej jest to coraz większy problem ze względu na jego dostepność (na każdej stacji benzynowej), jego prężną reklamę.Nie każdy z nas wie,że np Apap i Paracetamol to ten sam lek więc łatwo go przedawkować (przecież Apap to lek bezpieczny- wynika z reklamy). W chwili obecnej toksyczne uszkodzenie wątroby po paracetamolu zaczyna być jednym z dominujących wskazań do transplantacji wątroby. Jezeli chodzi o sole strontu to już dawno były uzywane w onkologii ( w formie izotopów radioaktywnych) przy złamaniach patologicznych spowodowanych zmianami przerzutowymi.

dla mnie to tez troche czarna magia bo wczesniej z medycyną nie mialem nic wspólnego, teraz sie zacząłem bardziej interesowac przez moje stawy, ale z arta troche rzeczy rozumie hmm czyli paracetamol odpada, to chyba only cos na bazie diclofenacu zostaje.

suplementacja kwasami omega3 jest zawsze wskazana, do tego jeszcze oliwa z oliwek (ekstra virgin, jak wynika z ostatnich badan dziala hamująco na procesy zapalne, dziala głównie na cox-2 (jesli znajde linka do tych badan to wkleje). ogólnie ten arto co znalazlem jest dosc dobry tylko ze napisany zbyt "fachowym" jezykiem przez co moze byc utrudnione jego zrozumienie

btw. Jagna kazdy na AM ma podobną wiedze do Twojej ??

Zmieniony przez - gorum w dniu 2005-11-29 18:28:04

jak diclofenac to tylko w czopkach!

Micz juz sie kiedys pytalem, czemu ??????

mialem kilka lat temu kontuzje gruba i odsc dlugo bralem diclo
lekarz zabronil mi zazywac majamil i zmienilem na czopki, bo diclo w tabsach nardzo negatywnie wplywa na ukl. pok. zadnych szczegolow Ci nie powiem bo nie wiem.

hrr a jest jakis nlpz który nie wplywa ??

Gorum generalnie wiekszość NLPZ wpływa na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy i może powodować powstawanie wrzodów. Związane jest to z ich niewybiórczym blokowaniem cyklooksygenazy i hamowanie powstawania prostacykliny, która odpowiedzialna jest za ochronne działanie w obrębie błony śluzowej zołądka. Można ewentualnie spróbować jakiś selektywnych inhibitorów cyklooksygenazy 2 ale niestety są to dość drogie preparaty. Jednym słowem przy łykaniu NLPZ w wiekszej ilości i przez dłuższy czas warto stosować osłonowo przynajmniej ranitydynę czy famotydynę (inhibitorów pompy protonowej bez wykonanej gastrofiberoskopii nie polecam).

zazdroszcze wiedzy Jagna i jeszcze raz dziekuje za pomoc

Pozdrawiam serdecznie