dacheng
CHIŃSKIE ZAPASY SHUAI JIAO
W najbardziej zamierzchłych czasach człowiek, by przeżyć, musiał walczyć. Walczyć ze zwierzętami, a także z innymi luźmi. Czasem wykorzystywał przedmioty, czasem zaś jego jedyną bronią jaką posiadał było jego własne ciało.
Dziś popularne są rozmaite odmiany sztuk walki, w których na pierwszym planie znajdują się uderzenia lub kopnięcia. Wydaje się jednak, że są one tworem stosunkowo późnym, zaawansowanym. Podkreślają bowiem takie sposoby użycia ciała, które wymagają długotrwałego, specjalnego treningu. Obserwacja walki osób, które nie uprawiały żadnej sztuki walki wskazuje, że o ile nie trzymają w ręku jakiejś broni, którą mogą uderzać, to więcej miejsca wśród ich akcji zajmują uchwycenia, "siłowanie się" i próby unieruchomienia lub obalenia przeciwnika, i dopiero wtedy ewentualne uderzenia. Taki "zapaśniczy" sposób walki wydaje się być bardziej pierwotny. Można więc domniemywać, że różne formy zapasów istniały już w najdawniejszych czasach.
Najwcześniejsze w Chinach wzmianki o zapasach znaleźć można w klasycznej, konfucjańskiej "Księdze rytuałów". Określa się je tam mianem jiaoli i wymienia obok łucznictwa i sztuki powożenia wozami bojowymi, jako jeden z elementów wyszkolenia wojownika.
W okresie Qin (221-207 p.n.e.) i Han (202 p.n.e.- 220 n.e.) zapasy oprócz wykorzystania w szkoleniu wojskowym miały już także funkcję rytualną i rozrywkową. Pojedynki zapaśnicze zaczęły towarzyszyć uroczystościom religijnym oraz przyjęciom dworskim. Zaczęto wówczas w stosunku do nich używać także nazwy xiangpu. Zachowane ryciny z tego okresu nasuwaja nieodparte skojarzenia ze współczesnym japońskim sumo.
Z Epoki Trzech Królestw (220-280) pochodzą pierwsze wzmianki o zapasach kobiet.
Z niewielkiej ilości materiałów z okresu Dynastii Północnych i Południowych (420-589) wnioskować można o pewnym zastoju w rozoju zapasów w tym czasie. Ponowny rozkwit nastąpił w epokach Sui (589-618) i Tang (618-907). Wielkie zawody organizowane były w połowie pierwszego i siódmego miesiąca według kalendarza księżycowego. Okazję dla zawodów stanowiły także ceremonie religijne i dworskie. Niekiedy brali w nich udział dostojnicy, a nawet cesarze.
Począwszy od okresu Pięciu Dynastii (907-960) w treningu zapasów większy nacisk niż na siłę zaczęto kłaść na zręczność i szybkość. Powstałą pierwsza książka poświęcona wyłącznie zapasom, zatytułowana "Jiaoli ji". Podczas gdy wcześniej w pojedynkach zapaśniczych stosowano niekiedy uderzenia i niebezpieczne chwyty, w wyniku czego zawodnicy odnosili poważne obrażenia, a pojedynki zakończone śmiercią któregoś z nich nie były rzadkością, teraz powstały regulaminy, które ściśle określały techniki zakazane.
W epoce Song (960-1279) powstało wiele stowarzyszeń zapaśniczych. Wielką popularność uzyskały zapasy damskie. Kobiety i dzieci startowały w zawodach w odpowiednich kategoriach. Istniały wędrowne grupy, zarabiające dawaniem pokazów walk zapaśniczych. Pokazy te, odbywające się na ulicach, placach, targach, rozpoczynały zwykle kobiety, by przyciągnąć uwagę widzów. W epoce tej podkreślano szczególne znaczenie szybkości w walce. Do dziś zachowały się nazwiska wielkich mistrzów tej ery, zwykle wymieniane z przydomkiem "szybki", np.: Szybki Zhou, Szybki Dong, Szybki Wang.
W początkowym okresie dynastii Yuan (1279-1368) rozwój zapasów został na pewien czas zahamowany. W połowie tej epoki można już jednak mówić o ponownym rozkwicie. Zapasy damskie miały jeszcze duże znaczenie. W "Opisaniu świata" Marco Polo wspomina o mongolskiej księżniczce, którą konkurent do jej ręki musiał pokonać w zapasach, by ją pojąć za żonę.
W epoce Ming (1368-1644) zapasy były ważnym elementem oficjalnego programu przygotowania wojskowego. Upadać zaczęły natomiastt zapasy damskie, które przetrwały tylko wśród mniejszości narodowych na obrzeżach cesarstwa.
Okres panowania mandżurskiej dynastii Qing (1644-1911) miał ogromne znaczenie dla rozwoju i wzbogacenia chińskich zapasów. Mandżurscy artystokraci byli wielkimi miłośnikami zapasów. Ich mandżurska odmiana, zwana buku, kładła duży nacisk na chwyty za nogi i podcięcia. Na organizowane przez Mandżurów zawody często przybywali przedstawiciele zapasów mongolskich. Z reguły jednak przegrywali w starciu z mandżurskimi zawodnikami buku. Pojedynki te przyczyniały się do wymiany elementów i wzajemnego wzbogacenia zapasów chińskich, mandżurskich i mongolskich.
Na początku XX wieku zapasy w Chinach (zwane teraz shuai-jiao) utraciły dużym stopniu swą poprzednią popularność. Rzadko organizowano zawody. Centralny instytut Guoshu (Kuo-shu) w 1928 i 1933 roku przeprowadził państwowe egzaminy ze sztuk walki, obejmujące także zapasy. Duże zawody odbyły się w 1935 roku w Qigndao i w 1947 roku w Szanghaju. Ponieważ reguły nie zostały dostatecznie precyzyjnie określone, dochodziło do stosowania niebezpiecznych technik i wywołanych nimi urazów.
Na przełomie lat 40. i 50. pozostała tylko garstka słynnych mistrzów: Bao Shanlin, Wei Dehai, Chen Delu, Shen Yousan i Dan Shijun w Pekinie, Zhang Hongyu, Zhang Liansheng, Zhang Kuiyuan (później został adeptem yiquan) w Tianjinie, Bu Enfu (również ekspert yiquan) w Shenyangu, Ya Yonglu, Song Zhengpu i Tian Yurong w rejonie Szanghaju i Nankinu oraz Hong Lihou w Zhangjiakou. Po zawodach w 1953 roku w Tianjinie zapasy shuai-jiao stały się oficjalną, popieraną przez władze dyscypliną. Pierwsze oficjalne mistrzostwa Chin odbyły się w 1956 roku w Pekinie. Tytuły mistrzowskie w różnych kategoriach uzyskali: Yang Ziming z Tianjinu (uprawiał także yiquan) oraz Cenge i Qimude z Mongolii Wewnętrznej.
Dziś zapasy shuai-jiao należą do grona tradycyjnych chińskich dyscyplin sportowych. Choć nie są tak popularne jak inne sztuki walki wushu (kung-fu), uprawia się je praktycznie w wszystkich regionach Chin i regularnie organizuje zawody. Poza Chinami pozostają one jak dotąd niemal nieznane.
xiang zhidao quanshu zhi jingsui, xian cong zhan zhuang qi
Andrzej Kalisz - AKADEMIA YIQUAN http://www.yiquan.pl
Dlugopis
OloKK
_ash_
Anonim
GARY_25
