Wątroba- budowa, funkcje, schorzenia, regeneracja

WĄTROBA BUDOWA, FUNKCJE I WYBRANE CHOROBY

Wątroba (hepar) jest największym gruczołem ludzkiego organizmu. Przeciętny Jej ciężar wynosi Ok. 1.5 kg. Całość gruczołu jest podzielona I trzema bruzdami w kształcie litery H na cztery płaty: lewy płat, prawy I płat, płat czworoboczny oraz płat ogoniasty.

Wątroba jest narządem bardzo bogato ukrwionym, stąd jej czerwonobrunatna barwa. W miejscu zwanym wrotami wątroby wnikają do gruczołu: tętnica wątrobowa (doprowadzająca krew tętniczą, czyli natlenioną), żyła wrotna (transportująca wchłonięte ze światła jelita składniki mineralne i pokarmowe) oraz nerwy, a wychodzą z niego naczynia limfatyczne i przewód żółciowy. Wątroba okryta jest błoną łącznotkankową, zwaną torebką wątroby. Pasma tkanki łącznej wnikają od wrót wątroby do wnętrza wątroby, dzieląc je na zraziki, które utworzone są z wielkiej liczby komórek wątrobowych - hepatocytów ułożonych w promieniście biegnące beleczki. Hepatocyty pełnią różnorodne funkcje, między innymi wydzielają żółć. Oprócz komórek wątrobowych, których jest ok. 80%, wątroba zawiera jeszcze ok. 16% komórek siateczkowo-śródbłonkowych gwiaździstych (Browicza-Kupffenn pełniących funkcję obronną, która polega na niszczeniu fragmentów komórek i rozpadających się krwinek czerwonych. A także ok. 4% komórek nabłonka dróg żółciowych.
Konsystencja wątroby jest miękka, sprężystość nieznaczna. Miąższ wątroby jest bardzo kruchy, toteż przy upadkach lub urazach narząd ten łatwo pęka. Wątroba zajmuje prawie całe podżebrze prawe, znaczną część nadbrzusza i sięga do podżebrza lewego. Jest wyczuwalna na jeden-dwa palce poprzecznie ułożone pod prawym łukiem żebrowym. Lekkie uciśnięcie zdrowej wątroby nie boli.
Wątroba jest największym "laboratorium" organizmu ludzkiego. Od sprawności wątroby uzależniona jest sprawność układu trawienia i krążenia, a tym samym całego organizmu. Czynności wątroby są bardzo różnorodne. Jest centralnym narządem przemiany cukrów, białek i tłuszczów. Wątroba odgrywa życiową rolę w regulowaniu składu krwi i w przebiegu procesów chemicznych o podstawowym znaczeniu dla organizmu. Bierze udział w procesach trawienia poprzez wydzielanie żółci (ok. 11 na dobę) spełniającej zasadniczą rolę w procesie trawienia tłuszczów i gromadzonej w pęcherzyku żółciowym. Wątroba magazynuje glikogen (podstawowy zapasowy materiał energetyczny ustroju), tłuszcze, białka i witaminy, pełni rolę odtruwającą -neutralizuje substancje szkodliwe dla organizmu (np. Alkohol), rozkłada leki, ponadto reguluje gospodarkę żelaza i miedzi, które się w niej gromadzą, wytwarza białka osocza, czynniki krzepnięcia krwi, jak fibrynogen i protrombinę. W wątrobie zachodzi rozkład starzejących się czerwonych ciałek krwi (erytrocytów) zawierających hemoglobiną(barwnik przenoszący tlen).
Do najczystszych schorzeń wątroby należą zapalenia wątroby. Zapalenie wątroby (hepatitis) może być wywołane przez różne czynniki zakaźne( bakterie i dominujące w tych stanach wirusy) i niezakaźne( np.alkohol, metale: arsen, chrom, kadm, cynk, fosfor, miedź, ołów, rtęć, tal, ponadto substancje, takie jak: chloroform, czterochlorek węgla, trój chloroetylen, benzen, dwusiarczek węgla).
Do najważniejszych wirusowych czynników zapalenia wątroby zalicza się; wirusy, które zostały oznaczono kolejnymi literami alfabetu: Hepatitis A virus (HAV), Hepatitis B virus (HBV). Hepatitis C virus (HCV). Hepatitis D virus (HDV) - znany również jako czynnik delta - i Hepatitis E virus (HEV). Wywołują one wirusowe zapalenie wątroby - WZW. Pięć wymienionych wirusów zapalenia wątroby można zróżnicować w dwóch grupach: przenoszone drogą pokarmową (jelitowe wirusy zapalenia wątroby) HAV i HEV (oznaczone samogłoskami A i E), które wywołują najczęściej samoustępujące zakażenia z krótkim okresem objawów chorobowych, i pozostałe trzy: HBV, HCV. HDV (oznaczone spółgłoskami B, C, D). Które mogą wywoływać poważniejsze ostre choroby, przechodzące często w przewlekłe. Do chorób przewlekłych należy marskość wątroby, która w skrajnych przypadkach może przechodzić w raka wątroby.
We wczesnym okresie choroby WZW można pomylić z grypą przebiegającą z gorączką, zmęczeniem, nudnościami, wymiotami, biegunką, bólami mięśni i stawów, utratą wagi. Objawy te poprzedzają wystąpienie żółtaczki z charakterystycznym żółtym zabarwieniem skóry i spojówek oczu; podwyższenie poziomu aminotransferaz (Aspat, Alat) i bilirubiny w surowicy krwi oraz powiększenie wątroby. Dodać należy, że dotychczas zostały wyprodukowane szczepionki tylko przeciwko wirusom HAV i HBV. Wirus HAV wywołuje zapalenie wątroby typu A i jest nazywany „chorobą brudnych rąk", pojawiającą się wszędzie tam, gdzie panują złe warunki sanitarno-higieniczne (zanieczyszczone pokarmy, ścieki, brudne ręce itp.). Źródłem zakażenia jest zarówno człowiek chory na WZW, jak i zdrowy, który jest nosicielem wirusa. Materiał zakaźny stanowią wydzieliny i wydaliny chorego (głównie kat). Epidemiczne zachorowania występują w szkołach, wojsku, zakładach zbiorowego żywienia, są też zakażenia rodzinne. Większość osób po przebyciu WZW A wraca do zdrowia po miesiącu lub dwóch.
Wirus HEV rozwija się głównie u ludzi dorosłych lub w średnim wieku. Przenoszony jest najczęściej drogą pokarmową. Występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, w których
W większości przypadków źródłem zakażenia jest woda. Wirus HBV przedostaje się do organizmu drogą pozajelitową, głównie jest to droga naruszenia ciągłości tkanek(parenteralna), związana z wykonywaniem zabiegów medycznych ( leczniczych lub diagnostycznych) oraz zabiegów pozamedycznych (podczas tatuowania, kolczykowania, zabiegów rytualnych, u fryzjera, kosmetyczki) narzędziami źle wysterylizowanymi. Zakażenie może szerzyć się również drogą przetoczenia zakażonej krwi. Inną drogą jest ścisły kontakt, zwłaszcza seksualny, a szczególnie homoseksualny. Zakażenie może także przenosić się drogą wertykalną z matki na dziecko podczas porodu. Do zakażenia wystarczy wprowadzenie 0,00004 ml zakażonej krwi. Początkowy obraz kliniczny zakażenia HBV jest podobny do HAV, u ok. 5-10% pacjentów zakażenie ma charakter przetrwały, doprowadzający do przewlekłego zapalenia wątroby, które może prowadzić do rozwoju marskości wątroby, a nawet do pierwotnego raka wątroby.
Wirus HCV szerzy się drogą pozajelitową, podobnie jak wirus HBV. Objawy kliniczne są również podobne do HBV. Wirus jest bardzo podstępny. Chorzy często dowiadują się o istnieniu wirusa przypadkiem lub gdy występują już objawy chorobowe. Przebieg choroby jest lżejszy niż w przypadku HBV, lecz częściej dochodzi do przewlekłego zapalenia wątroby lub raka wątroby.
Wirus HDV to wirus, który do namnażania wymaga HBV. Zakażenie może nastąpić jako jedna z dwu możliwości: zakażenie równoczesne (coinfection) HBV i HDV z przebiegiem ostrego WZW znacznie cięższego lub piorunującego oraz nadkażenie (superinfection) po uprzednim zakażeniu HBV z przewlekłym nosicielstwem HDV lub ostrym zapaleniem wątroby o ciężkim przebiegu. Śmiertelność dochodzi do 30%. Zachorowania występują szczególnie w basenie Morza Śródziemnego. W Polsce stwierdzono kilka zawleczonych przypadków. Jak ktoś powiedział: „gdyby wirus typu B był odrzutowcem, wirus Delta byłby dopalaczem jego silników".

Dr n. Med. Ewa Nogaj
Piśmiennictwo:
1.W. Sylwanowicz, A. Michajlik, W. Ramotowski: Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL Warszawa 1980.
2.W. Troczyk: Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL Warszawa 1989-
3.M. Zaremba, J. Borowski: Mikrobiologia lekarska, Wydawnictwo Lokarskie PZWL Warszawa 1997.


Zmieniony przez - radziu16 w dniu 2004-12-11 21:30:48

ABC WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY

Wirusowe zapalenie wątroby typu A
Nazwa potoczna to żółtaczka pokarmowa; jest typową chorobą „brudnych rąk", gdyż zakażenie następuje najczęściej poprzez spożycie zakażonej żywności. Okres wylęgania, czyli czas, miedzy zakażeniem u wystąpieniem pierwszych objawów, wynosi 15-49 dni,
Wirus bardzo krótko występuje we krwi chorego, natomiast na około 2-3 tygodnie przed objawami klinicznymi oraz przez około tydzień w czasie pełnych objawów jest wykrywalny w stolcu. Wirusy odpowiedzialne za WZW A nie powodują nosicielstwa, czyli stałej obecności wirusa w organizmie. WZW A nie powoduje przewlekłego zapalenia wątroby, aczkolwiek sama choroba może utrzymywać się dłużej niż 6 miesięcy. Ocenia SIĘ, że znaczna CZĘŚĆ dorosłej populacji polskiej przebyła zakażenie WZW typu A i przez to nabyła odporność na ten typ zakażenia. WZW A występuje endemicznie na rozległych obszarach świata Azja (z wyjątkiem Japonii), Ameryka Środkowa I Południowa, Meksyk oraz, niestety, Europa Środkowowschodnia,

Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Nazwa potoczna to żółtaczka wszczepienna, Do zakażenia może dojść poprzez kontakt z krwią( w Polsce do 60-80% zakażeń dochodzi w placówkach służby zdrowia); można także zakazić się u fryzjera, podczas wykonywania tatuażu, akupunktury, etc.; szczególnie narażone są osoby stosujące narkotyki drogą dożylną (podczas pierwszego roku stosowania narkotyków zakaża się ponad polowa osób). Występują też zakażenia okołoporodowe, drogą płciowią-
możliwe, choć ryzyko jest bardzo niewielkie -oraz zakażenia wewnątrzrodzinne (mechanizm nie jest, do końca wyjaśniony). Okres wylęgania: od 6 tygodni do 6 miesięcy. Objawy chorobowe wywołane są reakcją układu odpornościowego niszczącego zakażone komórki wątrobowe.
Różnicowanie z innymi typami WZW dokonuje
Się na podstawie wywiadu uzyskanego od pacjenta (kontakty ze SŁUŻBĄdrowia, narkotyki dożylne,
Udokumentowane zakażenie HBV wśród najbliższych członków rodziny). Ostateczne rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania krwi( wykrycie obecności antygenu HBs, HBe, przeciwciał anty-HBc w klasie IgM) U większości osób przebieg kliniczny jest bezżółtaczkowy lub w ogóle bez objawów choroby; żółtaczka występuje u około 10-15%. Zakażonych; u około 10%, dorosłych i do 90% dzieci zakażonych w pierwszym roku życia rozwija sio nosicielstwo lub przewlekłe zapalenie wątroby; u około 35%, osób z przewlekłym zapaleniem wątroby wystąpi marskość wątroby. U osób przewlekle zakażonych HBV istnieje realne ryzyko rozwoju raka wątroby.
Ostre WZW typu B podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest zasadniczo leczeniem objawowym. Przewlekle zapalenie wątroby typu B leczone jest przy użyciu interferonu alfa. Nie każdy chory może być zakwalifikowany do leczenia, u dorosłych wymagane jest wykonanie biopsji wątroby; ponad to leczenie jest kosztowne, czasem źle tolerowane przez pacjentów, a jego skuteczność nie przekracza 20-40%.
Zapobieganie: wirus WZW typu B jest szczególnie oporny na zwykle procedury dezynfekcyjne, m.in. Nie ulega zniszczeniu nawet pod wpływom wielogodzinnego gotowania; dlatego, o ile to tylko możliwe, należy stosować sprzęt jednorazowy, a sterylizacje przedmiotów wiolorazowego użytku przeprowadzać w autoklawie. Szczegółowe przepisy dotyczące zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym HBV, posiadają wszystkie placówki służby zdrowia i są one zobowiązane do rygorystycznego ich przestrzegania. Obowiązkowym badaniom mającym na celu wykrycie osób zakażonych HBV podlegają dawcy krwi, tkanek i narządów oraz kobiety w ciąży. Należy unikać stosowania narkotyków dożylnych oraz przypadkowych niechronionych kontaktów seksualnych.
Dostępne szczepionki: KNGERIX B -w rożnych dawkach, dla dzieci i dla dorosłych; H-B-VAX II

W różnych dawkach, dla dzieci dla dorosłych. Zazwyczaj stosuje się trzy dawki szczepionki w różnych schematach, najczęściej 0-1-6 miesięcy. Dostępne SA również szczepionki skojarzone. Ponadto w szczególnych przypadkach stosuje się profilaktykę bierną w postaci podawania immunoglobuliny anty-HBs( np. Noworodki urodzone przez matki zakażone HBV).

Wirusowe zapalenie wątroby typu C
Nazwa potoczna to żółtaczka wszczepienna (dawniej: potransfuzyjne WZW non-A non-B).
Do zakażenia może dojść jak w przypadku WZW B. Okres wylęgania: od 2 tygodni do 6 miesięcy. W wątrobie dochodzi do niszczeniu hepatocytów (komórek wątroby) przez mnożącego się wirusa. Różnicowanie z innymi typami wirusowego zapalenia wątroby dokonuje się na podstawie wywiadu uzyskanego od pacjenta (przetoczenia krwi, zabiegi operacyjne, kontakty ze służbą zdrowia, narkotyki stosowane dożylnie). Ostateczne rozpoznanie etiologiczne stawiane jest na podstawie badania krwi (wykrycie obecności przeciwciał anty-HCV, potwierdzenie zakażenia poprzez wykazanie obecności materiału genetycznego wirusa). Interpretacja wyników jest trudna i wymaga konsultacji specjalisty chorób zakaźnych. -Jest to najłagodniej przebiegająca postać wirusowego zapalenia wątroby, w większości przypadków przebieg jest zupełnie bezobjawowy, u 85% osób zakażonych rozwija się przewlekłe zapalenie wątroby, u około 20% chorych na przewlekłe zapalenie wątroby typu C rozwinie się marskość wątroby - po 20-30 latach trwania zakażenia. Zakażenie wirusem C jest również czynnikiem ryzyka raka wątroby. Ostre WZW typu C podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego, jednak jest rzadko rozpoznawane. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest leczeniem objawowym. Przewlekle, zapalenie wątroby typu C leczone jest przy użyciu interferonu alfa i ribaviriny.
Nie każdy chory może być zakwalifikowany do leczenia, u dorosłych wymagane jest wykonanie biopsji wątroby: ponadto leczenie jest kosztowne, czasem źle tolerowane przez pacjentów, a jego skuteczność waha się między 25 a 40%.
Zapobieganie: przetoczenia krwi i preparatów krwiopochodnych należy ograniczać do przypadków absolutnie koniecznych; należy stosować sprzęt jednorazowy, a sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku przeprowadzac w autoklawie. Szczegółowe przepisy dotyczące zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym HCV, posiadają wszystkie placówki służby zdrowia i są one zobowiązane do rygorystycznego ich przestrzegania. Obowiązkowym badaniom mającym na celu wykrycie osób zakażonych HCV podlegają dawcy krwi, tkanek i narządów. Należy unikać stosowania narkotyków dożylnych oraz przypadkowych niechronionych kontaktów seksualnych.
Brak szczepionki: prace nad nią są niezwykle trudne i wciąż trwają.

Wirusowe zapalenie wątroby typu D
Nazwa potoczna to żółtaczka wszczepienna D. Występuje w basenie Morza Śródziemnego; Śródziemnego Polsce zakażenie HDV rozpoznawane jest sporadycznie, nawet w grupie narkomanów stosujących dożylne środki odurzające. Do zakażenia może dojść poprzez przetoczenie krwi i inne kontakty z krwią; także u fryzjera, podczas wykonywania tatuażu, akupunktury, itp.: szczególnie narażone SA osoby stosujące narkotyki drogą dożylną.
Aby doszło do uszkodzenia komórek wątrobowych, konieczne jest współistnienie zakażenia wirusem B. Różnicowanie z innymi typami wirusowego zapalenia wątroby dokonuje się na podstawie badania krwi ( wykrycie obecności przeciwciał anty-HDV). W przypadku równoczesnego zakażenia HBV i HDV ( tzw.koinfekcja) dochodzi do WZW o szczególnie ciężkim przebiegu, jednak często kończącego się wyzdrowieniem i eliminacja obu wirusów. W przypadku zakażenia HDV u osoby uprzednio przewlekle zakażonej HBV (tzw. Superinfekcja) dochodzi do istotnego zaostrzenia się przewlekłego zapalenia wątroby.
Ostre WZW typu D podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest zasadniczo leczeniem objawowym. Przewlekłe zapalenie wątroby typu D leczone jest przy użyciu interferonu alfa. Nie każdy chory może być zakwalifikowany do leczenia, wymagane jest wykonanie biopsji wątroby; ponadto leczenie jest kosztowne, źle tolerowane przez pacjentów a jego skuteczność nie przekracza 20-40 %. W ostatnich latach wprowadzono do leczenia lamiwudynę, lek lepiej tolerowany przez pacjentów. Zapobieganie: jak WZW B i C. Dostępne szczepionki: jak w HBV

Wirusowe zapalenie wątroby typu E
Nazwa potoczna to żółtaczka pokarmowa E (dawniej: pokarmowe WZW non-A non-B).
Występowanie: Azja Południowo-Wschodnia; jak dotąd w Polsce nie stwierdzono występowania zakażeń HEV. Drogi zakażenia: prawie wyłącznie droga pokarmowa, poprzez spożycie wody, mleka, owoców, małży skażonych kałem osoby chorej. Inne drogi zakażenia( np. Przetoczenie krwi) stanowią wybitną rzadkość. Okres wylęgania: od 2 do 6 tygodni.
Mnożący się wirus niszczy komórki wątroby. Różnicowanie z innymi typami wirusowego zapalenia wątroby dokonuje się na podstawie badania krwi (wykrycie obecności przeciwciał anty-HEV). U większości zakażonych występuje przebieg łagodny lub zupełnie bezobjawowy ( szczególnie u dzieci), stosunkowa ciężej chorują osoby dorosłe, wirus nie powoduje nosicielstwa, nie występują przewlekłe powikłania ani odległe następstwa, zwraca uwagę wysoki odsetek zgonów u kobiet w ciąży. Ostre WZW typu E podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest zasadniczo leczeniem objawowym ( mającym na celu złagodzenie objawów choroby).
Zapobieganie: mycie rąk oraz stosowanie pozostałych podstawowych zasad higieny osobistej, spożywanie przegotowanej wody pitnej oraz mleka i innych produktów spożywczych po przegotowaniu lub pasteryzacji, rygorystyczny nadzór sanitarno-epidemiologiczny nad ujęciem wody, mleczarnianymi i innymi zakładami przemysłu spożywczego, punktami zbiorowego żywienia, kanalizacją, szambami etc. Brak dostępnych szczepionek.

Wirus HIV występuje rzadko ( wykrywano go również w Polsce), przenosi się poprzez kontakt z krwią, jest trudny do wykrycia i nie powoduje ciężkich schorzeń wątroby.

Mgr Sylwia Krzemińska

USZKODZENIA TKANKI WĄTROBOWEJ-GŁÓWNE CZYNNIKI ORAZ PRZYKŁADY PREPARATÓW WSPOMAGAJĄCYCH JEJ REGENERACJĘ

W związku ze złożonym charakterem procesów zachodzących w wątrobie narząd ten można traktować jako główne laboratorium organizmu.

Przemiany chemiczne przebiegające w tkance wątrobowej związane są nie tylko z syntezą wielu związków o strategicznym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale również stanowią sprawny biochemiczny układ detoksykacyjny, chroniący organizm przed działaniem obecnych we krwi toksyn. Hepatocyty, czyli komórki wątroby, na drodze reakcji chemicznych modyfikują szkodliwe substancje, które dostały się do ustroju np.: z pożywieniem, jako leki lub na skutek zanieczyszczenia środowiska, w ten sposób, aby zminimalizować narażenie ustroju na ich toksyczne działanie. Ze względu na stały kontakt tkanki wątrobowej z różnego rodzaju związkami niebezpiecznymi istnieją mechanizmy obronne, które mają na celu ochronę hepatocytów przed uszkodzeniem, narząd ten cechuje również wysoka sprawność regeneracji. Jednak na skutek nasilonego lub przewlekłego działania niektórych czynników chemicznych lub zakażenia mikrobiologicznego może dojść do poważnych, a niejednokrotnie trwałych uszkodzeń wątroby, a co za tym idzie - do upośledzenia przebiegu wielu ważnych procesów związanych z jej funkcjonowaniem,
Czynniki szczególnie niebezpieczne dla komórek wątroby:
* Nadmierne spożycie lub przewlekle nadużywanie alkoholu etylowego. Etanol metabolizowany jest głównie w wątrobie, a jego toksyczny metabolit aldehyd octowy niszczy błony hepatocytów oraz obniża nieswoistą odporność immunologiczną organizmu. Powoduje: alkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby i alkoholową marskość wątroby, a co za tym idzie również obniżenie sprawności układu odpornościowego.
* Stosowanie niektórych leków, zwłaszcza nieumiejętne, lub pojawienie się interakcji pomiędzy poszczególnymi preparatami, alkoholem lub narkotykami może powodować groźne uszkodzenia wątroby. Przykładem leków, które - bezpieczne w dawkach terapeutycznych - przedawkowane stanowią znaczne zagrożenie dla hepatocytów jest paracetamol (Panadol, APAP, Codipar oraz wiele preparatów złożonych np.: Gripex, Fervex). Przekroczenie dawek maksymalnych powoduje pojawienie się ognisk martwiczych tkanki wątrobowej. W Stanach Zjednoczonych przedawkowanie paracetamolu stanowi drugą co do częstości przyczynę zgonów spowodowanych zatruciami polekowymi. Z kolei pochodne kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Polopiryna, Upsarin itp.), nie stanowiące większego zagrożenia dla wątroby u osób dorosłych, stosowane u dzieci do 12. roku życia powodują niebezpieczeństwo groźnych dla życia powikłań. Z innych leków, których niewłaściwe stosowanie może spowodować uszkodzenia wątroby, można wymienić: niektóre cytostatyki (np. metotreksat), witaminę A, diclofenac. Warto również zaznaczyć, że statystycznie kobiety są bardziej wrażliwe na uszkodzenia polekowe niż mężczyźni.
* Wątroba może ulec poważnym uszkodzeniom na skutek zatrucia toksynami o różnym pochodzeniu. Silnie hepatotoksyczne są: czterochlorek węgla, fosfor, chloroform, nitropropan. metale ciężkie, środki ochrony roślin, niektóre środki konserwujące. W tym przypadku niebagatelną rolę odgrywa postępujące skażenie środowiska, w którym żyjemy, oraz coraz powszechniejsza stosowanie różnorodnych związków chemicznych w uprawie roślin i w przemyśle spożywczym.
* Szczególnie niebezpiecznym i. niestety, dość częstym w Polsce zjawiskiem jest zatrucie grzybami, a zwłaszcza muchomorom sromotnikowym (Amanita phalloides). Przypadek ton często kończy się silnym uszkodzeniem wątroby i śmiercią.
* Czynnikiem, który- przez lata mogąc pozostać niezauważonym -sukcesywnie niszczy wątrobę, są zakażeniu wirusowe. Obecnie za najgroźniejsze dla hepatocytów uważa się wirusy RNA: HAV, HCV oraz wirusy DNA: HBV, CMV, EBV, HSV.
* Rozległe uszkodzenia wątroby mogą być spowodowane również zakażeniami bakteryjnymi, a także przez pierwotniaki oraz robaki wywołujące robaczyce.
* Uszkodzenia wątroby mogą być zdeterminowane przez czynniki genetyczne (np.: niedobór poszczególnych enzymów)
lub czynniki metaboliczne związane z takimi chorobami, jak cukrzyca, dna, porfiria i inne.
* Wraz z rozwojem nielegalnego rynku narkotyków pojawia SIĘ coraz więcej
więcej nowych często bardzo niebezpiecznych substancji. Przykładem narkotyku silnie uszkadzającego wątrobę jest kokaina, która dodatkowo nasila hepatoksyczność alkoholu.

Leki Wspomagające regenerację wątroby:
Leczenie uszkodzeń wątroby jest zadaniem bardzo trudnym. Podstawowym postępowaniem w terapii jest dieta, odstawienie alkoholu oraz odpoczynek zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Niestety, dotychczas medycyna nie posiada w swoim arsenale leków swoiście leczących wątrobę, a podejmowana farmakoterapia ma charakter wspomagający.
Przykłady preparatów:
-Otrzymywane z nasion soi niezbędne fosfolipidy EPL. Substancje te są wbudowywane w uszkodzone błony komórek wątroby, zapewniając właściwą ochronę i przywracając ich prawidłowe funkcjonowanie. Wpływają również pozytywnie na gospodarkę lipidową ustroju.
Wskazaniami są polekowe, poalkoholowe i toksyczne uszkodzenia wątroby, zapalenie i marskość wątroby, kamica żółciowa. Leki te prawdopodobnie również mają zdolność zatrzymywania, a nawet odwrócenia, postępu włóknienia wątroby we wczesnych stadiach. Preparaty: Essentiale, Esseliv.
-Aminokwas egzogenny ornityna przyspiesza regenerację i odtruwanie wątroby, zwiększa wydalanie toksycznego dla wątroby amoniaku. Preparaty: Hepfltil, Hepa-Merz.
-Kwas tiazolidynokarboksylowy w ustroju przekształca się do cysteiny, aminokwasu korzystnego dla procesów odtruwania i regeneracji wątroby. Preparaty: Heparegen, Hepason.
-Wyciąg z nasion ostropestu plamistego (Sylibum marianum) stabilizuje błony komórkowe hepatocytów, umożliwiając ich prawidłowe działanie ochronne przed czynnikami szkodliwymi, oraz intensyfikuje procesy syntezy białek, prowadząc do szybszej regeneracji i zdolności formowania nowych komórek. Preparaty: Sylimarol, Sylvit.
Wato wspomnieć, że takie leki, jak Sylimarol czy Sylivit w odróżnieniu od Raphacholinu, preparatu działającego żółciopędnie i żółciotwórczo (tu proces detoksykacyjny polega na przyspieszeniu eliminacji trucizn wraz z żółcią), nie wykazują bezpośredniego wpływu na procesy trawienia, co tłumaczyłoby ich stosowanie po spożyciu pokarmów tłustych czy ciężkostrawnych.
-Wyciągi z karczochów (Cynaria scolymus), np.: Cynarex, Cynarein, pobudzają wydzielanie żółci oraz obniżają stężenie frakcji tłuszczowych we krwi, zwłaszcza trój glicerydów i cholesterolu. Przyspieszają eliminację toksyn wraz z żółcią, np.: dwusiarczku węgla. W dziedzinie hepatoprotekcji odgrywają mniejszą rolę niż wyciąg z ostropestu, chociaż często bywają stosowane łącznie (np.: Sylicynar).
-Propolis - produkt pszczeli o wielokierunkowym działaniu na organizm. Ogólne kierunki można scharakteryzować jako stymulujące układ odpornościowy, przyspieszające metabolizm komórkowy, odżywcze, przeciwzapalne. Jednym z wielu wskazań do stosowania wewnętrznego propolisu są stany zapalne wątroby. Przed podjęciem terapii należy upewnić się czy pacjent nie jest uczulony na produkty pszczele. Preparat: Propolis Plus.
-Witaminy z grupy B, witaminy C i E odpowiednio dawkowane przyspieszają procesy regeneracji wątroby.

Mgr farm. Piotr Kaczmarczyk

Piśmiennictwo:
1. Daniluk J.: Alkoholowa choroba wyroby. Terapia. Hepatologia Rok IX. Nr 5,maj 2001.
2.Gładysz A.: Juszczyk J.: Leczenie chorób wątroby. Volumed Wrocław 1996.
3.Jędrzejko K.: Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. Śląska Akademia Medyczna Katowice 1997.
4.McNally R: Tajemnice hepatologu. Mech-cal Press Gdańsk 1999-
5.Meszaros J-: Podstawy farmakologi-PZWL Warszawa 1999.
6.Pastok P: Kompendium leków naturalnych. Medyk Sp. z o.o. Warszawa 2000.
7.Zaborowski P.: Podstawy klinicznego zastosowania polienofosfatydylocholinv w chorobach wątroby. Medipress. Medical update. Supp.2,1999.



Zmieniony przez - radziu16 w dniu 2004-12-11 21:53:59

Wierz mi, wiemy co to wątroba i jak jest zbudowana , ale artykuł ciekawy.

chlopak dobrze napisal ciekawe artykul ogolny mily w czytaniu daj to do dzialu doping hehe

dzięki Bahamut, ogólnie tekst pochodzi z takiego bezpłatnego pisma"Po pierwsze człowiek"-moja mama wzieła z apteki ale nawet nie głupie rzeczy tu piszą, troche sie namęczyłęm bo w sumie porobiłem foty tego i obrobiłem częsciowo w programie na tekst ale nie wszystko sie przerobiło i musiałem dość dużo poprawiać, uzupełniać ale czego to sie nie robi dla innych użytkowiników forum